Gedrukte en digitale publicaties over gemeenten en plaatsnamen in Nederland

Hieronder worden particuliere publicaties en overheidsuitgaven vermeld die u verder kunnen helpen met gegevens over Nederlandse plaatsnamen en gemeenten.

www.plaatsengids.nl, de digitale opvolger van De Topografische Gids van Nederland, uitgegeven door Frank van den Hoven

In 1998 heeft Frank van den Hoven ‘De Topografische Gids van Nederland’ (ook wel ‘De Dikke Van den Hoven’ genoemd) (ISBN 90 803027 3 2 / NUGI 672/644/500; 800 pagina's, uitverkocht maar tweedehands nog beschikbaar) in eigen beheer uitgebracht (uitgeverij Filatop, Leerdam, tel. 0345-630367).

Dit boek (zie foto linksboven) informeert u over aspecten als ligging, geschiedenis, inwonertallen, oorsprong van plaatsnamen, postkantoren en bezienswaardigheden van 15.000 huidige en voormalige gemeenten, steden, wijken, dorpen en vooral buurtschappen. In het daaropvolgende decennium heeft hij, samen met andere auteurs, een drietal streekgidsen (West-Brabant, Krimpenerwaard/Lopikerwaard, Zuid-Limburg) gepubliceerd, boordevol historische en toeristische informatie – zie de drie volgende foto's. Een vierde streekgids, over de Alblasserwaard, zou in voorbereiding zijn (geweest?).

Geassisteerd door andere in topografie geïnteresseerde medewerkers heeft Frank van den Hoven als hoofdredacteur al die gegevens over plaatsen opgenomen in een encyclopedisch opgezette website: www.plaatsengids.nl. Die site wordt niet meer bijgewerkt na het overlijden, in september 2022, van Frank.

De plaatsnamensite van Harry Fluks (h punt w punt fluks at wxs punt nl) is hier onderdeel van geworden: wegnummers.nl/pl/index.html bevat enkele duizenden foto's van plaatsnaamborden (de blauwe bij het binnengaan van de bebouwde kom en de witte borden voor een wijk).

Gemeentegrenzen in Nederland. Een juridisch, technisch en kadastraal onderzoek

Hierboven staat de titel van het proefschrift, dat Ad van der Meer op 13-6-2007 heeft verdedigd (ISBN 978-90-5199-518-3 / NUR 755; 364 pagina's) – zie de vijfde foto aan de linkerkant.

Nederland kent van oudsher weinig regels voor de beschrijving en registratie van gemeentegrenzen. Sommige grenzen die ooit zijn beschreven met vage begrippen als “kant weg” of “de aarden hoop geplaatst op den hoek noordwaards der Zandhoef” bestaan nog steeds. Wie wil weten waar een gemeentegrens loopt, kan geen officiële registratie raadplegen; het Kadaster houdt weliswaar de gemeentegrensen bij maar dat is een bijproduct van de percelenregistratie. In de organisatorisch-technische uitvoeringspraktijk worden onduidelijkheden meestal ad hoc opgelost. Dit gebeurt zonder wettelijke basis, weinig systematisch en zonder correctiemechanismen. Er is behoefte aan een duidelijker en robuuster stelsel en de noodzaak daarvoor wordt versterkt door nieuwe technologieen (GPS, GIS), nieuwe wetgeving (de wet-Arhi), en door de ontwikkeling van basisregistraties.
Dit boek bevat een uitgebreide inventarisatie en analyse van de beschrijving en registratie van gemeentegrenzen, die ingaan op de formele regelgeving, de registratie door het Kadaster en de gehanteerde grensbeschrijvingsmethoden. Het formuleert voorstellen om de onvolkomenheden en onduidelijkheden uit het verleden te verwerken en om het stelsel een steviger fundament voor de toekomst te geven. Door de vele voorbeelden en illustraties is dit boek ook geschikt voor de dagelijkse uitvoeringspraktijk.

Motieven voor gemeentelijke herindeling – Historisch vergelijkend onderzoek naar de motivatie van gemeentelijke fusies

Hierboven staat de titel van de masterscriptie (publicatiedatum: 1-6-2019, 170 pagina's), die Sjoerd Buizert aan de Rijksuniversiteit Leiden (Faculty of Governance and Gobal Affairs / Management van de Publieke Sector: Strategie, Advisering en Verandermanagement) heeft geschreven; zie: Student Repository. De masterscriptie beantwoordt de vraag in hoeverre gemeentelijke herindelingen sinds 1945 gemotiveerd zijn geweest vanuit overwegingen voor democratische legitimiteit of vanuit effectiviteits- en efficiëntieoverwegingen.

The economic effects of municipal amalgamation and intermunicipal cooperation

Hierboven staat de titel van het proefschrift dat Bieuwe Geertsema op 5-1-2017 aan de Rijksuniversiteit Groningen heeft verdedigd ISBN 978-90-367-9432-9 (e-book: 978-90-367-9431-2). Het Engelstalige proefschrift eindigt met een Nederlandstalige samenvatting (pag. 103 t/m 113). Het proefschrift gaat over de invloed van gemeentelijke herindelingen op overheidsfinanciën of de gemeentelijke efficiency.

Overige particuliere websites over plaatsnamen, herindelingen, postcodes en Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG)

Websites over cartografie

M.i.v. 2023 zijn de OpenTopo-kaarten echter alleen via een TopoPlus-jaarabonnement te bekijken, zie de toelichting op: SPOTinfo.

Organisaties en hun publicaties

Relevante zoekpagina's, startpagina's en portalen