Volgens de Alkemadese partijen dreigt een snelle fusie bijzonder slecht uit te pakken voor de inwoners van Alkemade. In Jacobwoude zijn de lasten hoger, de reserves kleiner en de voorzieningen magerder dan in Alkemade. Bovendien zit Jacobswoude nog midden in een omvangrijke bezuinigingsoperatie. In Alkemade wordt ervoor gepleit de fusie twee jaar uit te stellen om Jacobswoude de tijd te geven om financieel orde op zaken te stellen.
Wethouder Vink ziet het gesuggereerde uitstel helemaal niet zitten. “Er staat heel veel op het spel. We hopen dat gezond verstand zal zegevieren en dat de discussie niet op emoties zijn gestoeld. Als we goed naar elkaar luisteren dan is er geen enkel argument voor uitstel”, aldus de wethouder.
RIJNWOUDE/ZOETERWOUDE –
Dat burgemeester en wethouders met een voorstel komen om te fuseren met de oosterbuur Boskoop (15.000 inwoners) en de westerbuur Zoeterwoude (9000 inwoners) vinden met name Geenjaar (VVD), Kerkvliet (CDA) en Van der Zwan (Geen Windmolens in Rijnwoude) dan ook een ιlogische keuze᾿. Geenjaar: “Wij hebben in het verleden vaker gezegd dat het geen zin heeft om je af te sluiten van de omgeving. Om ons heen kwamen initiatieven om te fuseren, maar voor een meerderheid van onze gemeenteraad bleef dat onbespreekbaar. Nu heeft het college een ei gelegd en dat is goed.” CDA'er Kerkvliet vervolgt: “Natuurlijk hadden wij het liefst zelfstandig gebleven. En dat blijven we de komende vier, vijf jaar ook echt nog wel, want het duurt een poos voordat zo'n fusie rond is. Een voorkeur voor Zoeterwoude hadden we altijd al omdat we allebei voor het behoud van de veenweidegebieden zijn. En Boskoop is een goede partner omdat we samen de Greenport hebben. Vergelijk het met een airport of mainport, dat is nogal wat.” |
Rijnwoude, Zoeterwoude, Boskoop en Waddinxveen: fusie? |
Meer reserves tonen Van Kuijk (SGP/CU) en Goes (PvdA). Goes wil eigenlijk nog niet reageren. “We gaan eerst onze leden raadplegen. Wij houden van beginspraak. Het is immers nogal wat om te fuseren.”
Van Kuijk betreurt het dat het einde van Rijnwoude al weer zo snel nabij is. “Het is jammer dat het rijk en de provincie ons zo onder druk zetten. Als Rijnwoude hebben we bewezen zelfstandig te kunnen blijven. Anderzijds is niets doen ook levensgevaarlijk. Dan wordt er over je beslist en het meest vreselijke scenario is dan dat Rijnwoude wordt opgesplitst.” Boskoop vindt Van Kuijk nog wel een logische stap. “Maar met Zoeterwoude heb ik meer moeite. Die is te veel op de Leidse regio gericht.” Inmiddels hebben ook Boskoop en Waddinxveen elkaar de liefde betuigd. Ze willen fuseren, maar willen er dolgraag Rijnwoude bij. Maar geen van de Rijnwoudse fractieleiders zit te wachten op Waddinxveen. “ Dat is een brug te ver”, benadrukt Goes. Alleen GWR is gematigd positief. “Wij zijn voor het behoud van het Groene Hart. Waddinxveen is een gemeente die er best goed bij zou passen,”, zegt raadslid Van der Zwan.
Burgemeester Roijers van Waddinxveen voelt zich nog niet gepasseerd door Rijnwoude. “We wachten eerst de raadsdebatten af bij ons op 28 juni en in Rijnwoude op 5 juli.”
In Zoeterwoude gaan alle drie de fractieleiders nog uit van het behoud van hun zelfstandigheid. De politici begrijpen wel waarom Rijnwoude een oogje op hen heeft laten vallen. “We zijn economisch en bestuurlijk sterk”, schampert Van der Hulst (CDA). “Maar wij zijn nog niet aan een herindeling toe. Ik snap niet dat er altijd naar inwonertallen wordt gekeken. Zoeterwoude is een kleine gemeente die economisch veel belangrijker is dan bijvoorbeeld Oegstgeest en Voorschoten.”
Van der Hulst en ook Den Ouden (PZ) geven toe dat als het erop aankomt, het hart van Zoeterwoude meer richting Rijnwoude ligt dan richting de Leidse regio. “Maar een optie met ook Boskoop erbij maakt het voor ons minder aantrekkelijk”, zegt Den Ouden. “Wij hebben niet veel met Boskoop”.
Van der Hulst: “Bovendien liggen wij verankerd in het samenwerkingsverband van de Leidse regio en de Duin- en Bollenstreek: Holland Rijnland. Als de Rijnstreek zich erbij zou voegen zou dat het praten met Rijnwoude al iets makkelijker maken. Overigens was het verrassend te horen dat Rijnwoude over je, in plaats van met je praat.”
VVD'er Sanders is evenmin vereerd met de avances van de buurgemeente. “Op Boskoop zitten we al helemaal niet te wachten, want dat is een artikel-12-gemeente. Waddinxveen erbij wordt sowieso te veel. Een fusie met Rijnwoude zou een optie kunnen zijn als we niet zelfstandig meer kunnen blijven. Maar ook is het samengaan met Leiderdorp een optie.”
Veel gemeenten in de regio praten met elkaar over fusie, zoals Boskoop en Waddinxveen. Als Rijnwoude niet oppast, dreigt het een kleine gemeente te worden die op regionaal niveau weinig meer te vertellen zal hebben. Dat was reden voor het college om het bureau BMC de mogelijkheden voor fusie of samenwerking met buurgemeenten. Uit zeven opties koos het college voor de optie Boskoop en Zoeterwoude.
Hoewel Boskoop in het verleden diverse malen er bij Rijnwoude op aandrong om mee te fuseren, hield deze gemeente steeds vast aan het behoud van de zelfstandigheid. “Dat ze daar nu van af is gestapt, is winst”, reageert de Boskoopse burgemeester Rijsdijk. Hij ziet nog een tweede winstpunt en dat is dat de Greenport Boskoop onder één gemeentebestuur komt te vallen.
Toch ziet Rijsdijk ook nadelen in de fusiegemeente zoals het Rijnwoudse college die voor ogen heeft. Deze gemeente met 42.000 inwoners zou slechts vijf tot tien jaar mee kunnen gaan, verwacht Rijsdijk. “Onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat een gemeente die onstaat door fusie van Boskoop met Waddinxveen met 40.000 inwoners ook te klein is. Wij, dus ook Waddinxveen, willen daarom graag Rijnwoude erbij. Zoeterwoude is daarbij van harte uitgenodigd om zich aan te sluiten. Het lijkt me ook logisch. Je krijgt een grote, groene gemeente tussen de hoofdwegen, qua grootte vergelijkbaar met Alphen en Gouda.” Waddinxveen is echter net een stap te ver voor Rijnwoude. “Die gemeente ligt te ver weg en we hebben er minder raakvlakken mee”, aldus Hommes. Niettemin gaat Rijsdijk de schaalgrootte in een overleg met de betrokken colleges aan de orde brengen.
Volgens wethouder Ates van het 9000 inwoners tellende Zoeterwoude is gemeentelijke herindeling in haar gemeente niet aan de orde. “In ons coalitieprogramma voor de komende vier jaar zetten we in op het behoud van de zelfstandigheid.” Vier, vijf jaar geleden lag dat anders. Toen schreven de coalitiepartijen wel in hun programma dat als Zoeterwoude niet meer zelfstandig kon blijven, ze voor samengaan met Rijnwoude zou kiezen. “Maar nu we zo'n explicite vraag van de buurgemeente hebben binnengekregen, moeten we ons beraden op een antwoord.”
De gemeenteraad van Rijnwoude neemt op 5 juli een besluit. Op 22 juni praten de politici over het collegevoorstel tijdens een commissievergadering. In december van dit jaar neemt het provinciebestuur van Zuid-Holland een besluit.
voorpagina:
“Wij hebben hier een prachtig gemeentehuis en dat van Alkemade is ook zo beroerd nog niet“, verwoordde fractievoorzitter Van Hoesel (Gemeentebelang/Jacobswoude) zijn voorstel, dat door een nipte meerderheid van de raad werd aangenomen.
Burgemeester Wiebosch maakte wel een voorbehoud. Het personeel moet er immers ook mee instemmen. Ze zegde toe dat de wens zal worden meegenomen in het ιplan van aanpak᾿ waarin wordt vastgelegd welke stappen de beide gemeenten moeten nemen om met ingang van 1 januari 2008 ιin het huwelijk te treden᾿.
Op aandringen van Gemeentebelang moeten de beide colleges van burgemeester en wethouders een plan bedenken over hoe het contact tussen nieuwe gemeentebestuur en de dorpen structureel kan worden geregeld. Fractievoorzitter Van Hoesel wilde nog niet zover gaan dat er in alle elf dorpen een dorpsraad moet komen, maar er moet wel iets geregeld worden.
Zoals verwacht stemde de VVD in Jacobswoude tegen de fusie. “Wij willen deze fusie overslaan tot de tijd rijp is om met of zonder Alkemade met onze oosterburen te fuseren”, zei fractievoorzitter Dambrink. De liberalen zijn bang dat de nieuwe fusiegemeente Alkemade en Jacobswoude over tien jaar al weer te klein is. Diverse Ter Aarse raadsleden volgden op de volle publieke tribune met aandacht deze discussie. De VVD kreeg echter bij de andere fracties geen voet aan de grond. Het CDA in Jacobswoude was de hele avond het toonbeeld van verdeeldheid. De raadsleden De Lange en Wagenaar stemden tegen de fusie omdat ze vonden dat Jacobswoude sterk genoeg was om zonder Alkemade te functioneren.
Hoewel in de gemeenteraad van Alkemade de kaarten al ruim voor de raadsvergadering geschud waren, werd er tijdens de vergadering nog wel geprobeerd om partijen op andere gedachten te brengen. Er was de voorstanders van fusie – Mooi Alkemade, VVD en PvdA – duidelijk veel aan gelegen om het CDA toch nog over de streep te trekken. Het voorstel van CDA-leider Uit den Boogaard om het besluit over de fusie twee jaar uit te stellen, werd daarom door de PvdA beantwoord met het tegenvoorstel om nu te besluiten tot fusie maar de daadwerkelijke samenvoeging één of twee jaar uit te stellen.
Beide kampen bleven uiteindelijk echter bij hun standpunt, terwijl burgemeester Meerburg ernstig waarschuwde voor aanpassingen van het voorstel. “Als we het voorstel vanavond amenderen, dan moeten we daarmee eerst terug naar onze fusiepartner”, zo hield hij de raadsleden voor. In het gezamenlijke fusievoorstel staat dat de twee gemeenten ιbij voorkeur᾿ per 1 januari 2008 worden samengevoegd. “We kunnen daar wel bij aantekenen dat het bij ons niet op bezwaren stuit wanneer dat 2009 wordt”, aldus Meerburg.
Bijzonder was dat de drie Alkemadese fracties die voorstander zijn van fusie ook wel iets zien in het idee om al na de komende verkiezingen een fusiewethouder aan te stellen die deels in de ene en deels in de andere gemeente werkt. Die wethouder zou als kwartiermaker aan de nieuwe organisatie kunnen gaan werken en er zo voor zorgen dat de fusie te zijner tijd zo soepel mogelijk verloopt.
ALKEMADE/JACOBSWOUDE – De burgemeesters en wethouders van Alkemade en Jacobswoude willen dat hun gemeenten per 1 januari 2008 gaan fuseren. Dat hebben zij gisteravond bekend gemaakt. De gemeenteraden nemen volgende maand ieder voor zich een besluit.
De aankondiging van de voorgenomen fusie komt niet geheel onverwacht. De twee Braassemgemeenten werken al een kleine twee jaar op allerlei gebieden intensief met elkaar samen.
Bij de start van die samenwerking was afgesproken dat de gemeenten voor het eind van dit jaar moeten besluiten of ze op dezelfde voet door willen gaan, of dat ze kiezen voor een volledige fusie.
De samenwerking tussen de twee gemeenten is de afgelopen tijd redelijk succesvol verlopen. Daardoor werden er veel meer zaken samen aangepakt dan begin 2004 was afgesproken.
Bij al die projecten bleek echter wel dat deze vorm van samen doen erg arbeidsintensief is. Doordat er heel veel moet worden overlegd en doordat belangrijke besluiten door beide gemeenten apart moeten worden genomen, kostte de samenwerking veel meer tijd dan die opleverde.
Voor de beide colleges was dat één van de belangrijkste redenen om te kiezen voor fusie.
Terugkeren naar de situatie van vóór de samenwerking is volgens burgemeester Meerburg van Alkemade nooit een serieuze optie geweest. “Dat hebben we twee jaar geleden al afgesproken: dat we intensief en niet-vrijblijvend zouden blijven samenwerken, in welke vorm dan ook.” Toch is het doorgaan van de fusie geen gelopen race. De Alkemadese politiek is over het algemeen wel positief over een samengaan met de buren van de overkant van het Braassemermeer, maar Jacobswoude is een stuk afwachtender.
DEN HAAG – Het kabinet heeft ingestemd met in totaal acht herindelingen van een flink aantal gemeenten. De gemeenten Liemeer, Nieuwkoop en Ter Aar gaan op in Nieuwkoop. De voorstellen komen van de gemeenten zelf en zijn genomen op vrijwillige basis.
De stemverhoudingen liepen langs de vooraf door deze krant verwachte scheidslijnen, al bracht de hoofdelijke stemming aan het eind van de zitting de spanning even terug. De voorstanders hadden een geschatte meerderheid van één stem; de afwezigheid van een senator had grote gevolgen kunnen hebben. Een gelegenheidsverbond van PvdA, VVD en GroenLinks en LPF gaf uiteindelijk de doorslag. Tegen stemden CDA, SGP, ChristenUnie, D66 en SP.
De fractie van GroenLinks (vijf zetels) kon vroeg in het debat de beslissende meerderheid leveren, maar wachtte tot het laatste moment met de verlossende boodschap voor het pro-Teylingenkamp. PvdA en VVD spraken zich gelijk openlijk uit voor de fusie. Felste tegenstander was de Socialistische Partij. SP-senator Van Raak noemde fusies en schaalvergroting ιde ziektes van deze tijd᾿.
De geringe steun die de fusie heeft bij bewoners van de drie dorpen was voor vrijwel alle partijen de belangrijkste reden voor kritiek – ook bij voorstemmers VVD en GroenLinks. Vooral het overtuigde 'ιnee᾿ van Voorhout – van zowel gemeenteraad als de bevolking – bezorgde de senatoren hoofdbrekens. “Ik begrijp niet dat de gemeentes per se moeten fuseren als de burgers dit niet willen”, riep Van Raak (SP) uit. Het CDA noemde het gebrek aan draagvlak ιbijzonder ernstig᾿, de VVD hield het op ιvreemd᾿.
Minster Remkes van binnenlandse zaken hamerde erop dat de fusie wordt gedragen door twee van de drie gemeenteraden, volgens de bewindsman ιhet maximaal haalbare᾿. Alle andere varianten, zoals een fusie van alleen Sassenheim en Warmond of van Warmond en Oegstgeest, konden op minder steun rekenen, aldus de minister.
De PvdA benadrukte dat bij referenda ook een ιaanzienlijk᾿ aantal mensen voor de fusie had gestemd. GroenLinks-fractievoorzitter Platvoet bespeurde een ommekeer in de trend. Volgens hem groeit het animo voor Teylingen; de resultaten van de referenda en enquêtes waarbij in alle dorpen een meerderheid van de inwoners gekant bleek tegen de fusie, zijn inmiddels achterhaald, betoogde hij.
Van de daarvoor benodigde 38 stemmen zijn er twintig nagenoeg zeker, dat zijn de stemmen van de VVD en van GroenLinks. De negentien stemmen van de PvdA, die een voorstander lijkt, zou de balans al naar ιjaι doen doorslaan. CDA (23), D66 (drie) en ChristenUnie/SGP (vier) laten hun oordeel afhangen van de discussie die ze morgen met minister Remkes hebben. De SP (vier) en de eenmansfractie van de LPF stemmen tegen. Ten Hoeve van de OSF was niet bereikbaar.
Van Heukelum (VVD) meldt dat zijn partij zonder meer voor stemt. “Wij zijn van mening dat de Eerste Kamer herindelingsvoorstellen marginaal moet toetsen. Als provincie en minister de herindelingswet netjes hebben gevolgd, dan is dat voor de VVD voldoende voor een ιjaι-stem.”
Toch heeft Heukelum kritiek op de voorgestelde fusie. “Ik had liever gezien dat er een totaalplan was voor de hele bollenstreek. Maar aan de andere kant: de fusie van Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg hebben we als hamerstuk afgedaan. Toen heeft niemand geklaagd over een gebrek aan een totaalplan.”
Voor PvdA-senator Meindertsma hoeft het debat niet lang te duren. “Dat wij er als Eerste Kamer over gaan debatteren is te veel van het goede. Nu gaan wij er ons weer over buigen, met dezelfde argumenten die al drie keer zijn opgevoerd, want de gemeentes zelf, de provincie en ook de Tweede Kamer hebben uitvoerig over Teylingen gedebatteerd. Dat de beslissing daar genomen is, moet genoeg zijn”, laat zij doorschemeren dat haar fractie de herindeling niet zal tegenhouden.
Gemeentes die zijn betrokken bij een herindeling, zouden niet zo lang in onzekerheid moeten zitten, vindt Meindertsma. “Niet alleen de gemeentebesturen en de ambtenaren zijn al maanden bezig met de voorbereiding, ook organisaties binnen de bevolking zijn bezig met het maken van afspraken voor de toekomst.”
GroenLinks-senator Platvoet heeft, net als zijn fractie, een lichte voorkeur vóór Teylingen. “Een belangrijk argument is het stemgedrag van de partijgenoten in de Tweede Kamer en de mening van de plaatselijke afdeling. Die waren, zij het schoorvoetend, vóór.”
De SP stemt zeker tegen. “De bevolking wil het niet, zo is uit de volksraadplegingen gebleken”, zegt A. van Raak. Voor CDA, D66 en ChristenUnie/SGP is de zaak niet zo klip en klaar. “Het is een lastige beslissing omdat de meningen zo verdeeld zijn”, zegt CDA'er J. Pastoor. De fracties twijfelen tussen de noodzaak om Warmond op te nemen in een sterkere gemeente en het gebrek aan draagvlak in met name Voorhout. “Dat er al veel tijd in is geïnvesteerd, is voor mij geen doorslaggevend argument om ermee in te stemmen”, vindt SGP'er G. Holdijk.
Als de fracties in de Eerste Kamer op dezelfde manier stemmen als hun partijgenoten in de Tweede Kamer eerder dit jaar deden, dan gaat de herindeling door. Op 26 juni stemden GroenLinks, PvdA, VVD en ChristenUnie met een nipte meerderheid voor de vorming van de nieuwe gemeente Teylingen.
De teleurstelling bij de Voorhoutse bestuurders is donderdagmiddag groot. “Gezien de discussie van dinsdagmiddag had je wat anders mogen verwachten. Maar bezwaren uiten en tegenstemmen is blijkbaar wat anders”, aldus burgemeester De Ronde. Verbaasd over de gang van zaken is hij echter niet. “GroenLinks doet precies hetzelfde als in de Provinciale Staten. Eerst proberen om Voorhout uit de fusie te houden en als dat niet lukt, toch voorstemmen. Daarmee hebben ze doorslag gegeven.”
Ook CDA-fractievoorzitter Van Velzen is na de stemming, die hij op de publieke tribune heeft gevolgd, ιdiep teleurgesteld᾿. “Vooral in GroenLinks. We zijn tegen, maar we stemmen voor. Die hebben nog nooit van een rechte rug gehoord.” Voor hem staat vast dat Voorhout pogingen gaat doen om de Eerste Kamer over de streep te trekken. “Ik hoor hier dat zelfs PvdA'ers en VVD'ers, die voor de fusie hebben gestemd, twijfels hebben of de Eerste Kamer wel instemt met het wetsvoorstel. We moeten tot de laatste kans doorvechten. Dat hebben we de kiezers beloofd.”
Dat standpunt neemt ook Voorhouts Belang, de grootste politieke partij van Voorhout en voorstander van een zelfstandig Voorhout, in. Fractievoorzitter Van der Lubbe: “Ik heb zelfs meer hoop op de Eerste Kamer. Daar gaan we onze bezwaren weer kenbaar maken. Maar in de tussentijd blijven we meewerken aan de voorbereidingen voor de fusie. En moeten we zelf kijken hoe de partij Voorhouts Belang straks doorgaat.”
De Voorhoutse VVD legt na de beslissing van de Tweede Kamer het hoofd in de schoot. De kans op succes bij de Eerste Kamer is in de ogen van de Voorhoutse liberalen klein. “Het is onnodig om nu de relatie met Sassenheim en Warmond op de spits te drijven. Het is jammer dat het zo is gelopen, maar het is nu over en uit. Wij gaan niet meer lobbyen bij de Eerste Kamer, maar willen ons full swing inzetten voor de fusie”, aldus fractievoorzitter Van de Fliert.
PvdA/D66-raadslid Lucas was gistermiddag het enige Voorhoutse raadslid in Den Haag dat wel gelukkig was met de uitkomst van het debat in de Tweede Kamer. “De ellende was veel groter geweest als de fusie nu niet zou doorgaan. Ik snap dat andere partijen willen doorvechten maar ik vind dat ze zich beter bij de herindeling kunnen neerleggen.”
Burgemeester Waal van Sassenheim heeft geen moeite met het voortdurende verzet van Voorhout tegen de fusie. “Dat hoort nu eenmaal bij het democratische spel. Maar als Voorhout ondertussen net zo loyaal meewerkt aan de komende fusie als tot nog toe dan komt het helemaal goed. Iedereen groeit naar de fusie toe: ambtenaren, de ondernemers, de politieke partijen: kortom de hele samenleving.”
VVD-fractievoorzitter Van Dijk is vooral verheugd dat al het werk dat in de voorbereiding op de herindeling is gestoken ιniet voor niets is geweest᾿. “Nu moeten we hard aan het werk om alles af te hebben voor de fusie eenmaal een feit is. Niet alleen dat, maar ook het ιgewone᾿ werk moet worden opgepakt. Ik zeg niet dat Sassenheim in de voorbije anderhalf jaar tot stilstand is gekomen, maar er zijn wel wat zaken die opgepakt moeten worden. We hebben een hoop te doen.”
Zijn CDA-collega, Den Hollander, had in tegenstelling tot zijn partijgenoten in de Tweede Kamer wél goede woorden over het draagvlak voor de herindeling. “Want bekijk het eens anders: voor elk ander alternatief was minder draagvlak. Dit was veruit de beste oplossing.”
PvdA'er Vink was opgelucht over het Tweede-Kamerbesluit. “Ik zag het dinsdag nog zwaar in, zeker toen opeens het Warmond-Sassenheimverhaal om de hoek kwam kijken. Teylingen is de next-bestoplossing. Zelfstandigheid zou het beste zijn, maar dat is geen reële optie. Nu gaan we aan het werk om alle fracties in de Eerste Kamer goed te informeren. Dat moet snel, want de behandeling staat vóór 1 juli op de agenda.”
De motie van GroenLinks – een ιmini-Teylingen᾿ bestaande uit Warmond en Sassenheim – haalde het niet. GroenLinks-Kamerlid Van Gent vond dat erg jammer, maar verklaarde dat haar partij ιmet frisse tegenzin᾿ haar verantwoordelijkheid neemt en het wetsvoorstel steunt. “We hadden graag gezien dat Voorhout zelfstandig zou blijven”, aldus Van Gent.
Omdat bleek dat voor haar motie geen meerderheid was te vinden, en omdat GroenLinks vindt dat de bestuurskrachtproblemen in Warmond snel moeten worden opgelost, ging deze fractie om. Dat was net het laatste zetje om een krappe minderheid in een krappe meerderheid vóór het fusievoorstel te veranderen. Het CDA, dat dinsdag al duidelijk liet blijken tegen de fusie van Warmond en Sassenheim met Voorhout te zijn, bleef ook gisteren tegen.
Burgemeester Witteman van Warmond kon direct na de stemming zijn geluk niet op. “Dit is goed nieuws. Nu kunnen we eindelijk aan de gang om Teylingen echt vorm te geven. Ik ben hier heel blij mee. Het is een beetje feest, hoewel we weten dat de Eerste Kamer zich ook nog over het wetsvoorstel moet buigen.”
Witteman kneep 'm de afgelopen dagen een beetje, toen bleek dat de optie ιmini-Teylingen᾿ bij veel Kamerleden op steun kon rekenen. De gemeenteraden in Warmond en Sassenheim belegden gisteravond in allerijl extra vergaderingen in een poging het parlement te overtuigen dat de twee dorpen Voorhout nodig hebben als fusiepartner. “Ik denk dat onze inspanningen net dat extra duwtje betekenden”, zegt Witteman. “Anders hadden we nu misschien met een halve oplossing gezeten.”
Burgemeester De Ronde van Voorhout is uiterst teleurgesteld. Hij constateert dat de Eerste Kamer nu het laatste woord heeft. “De procedures zijn heel slordig geweest, maar voorlopig is dit nu de politieke realiteit. Morgen gaan we door met de voorbereidingen voor Teylingen. En maandag beslist de Voorhoutse raad of we het verzet tegen de fusie voortzetten. Eerst maar even de zaak laten bezinken.”
Burgemeester Waal van Sassenheim is heel blij en opgelucht. “De extra raadsvergadering woensdagavond is heel belangrijk geweest. Anders was het amendement van GroenLinks om alleen Sassenheim en Warmond te laten fuseren wellicht aangenomen. Als dezelfde partijen in de Eerste Kamer voor de fusie stemmen, is er ook daar een meerderheid.”
Gisteravond tekende zich in de Tweede Kamer nog lang geen meerderheid af voor de beoogde fusie. Alleen vertegenwoordigers van PvdA en VVD lieten zich positief uit over het wetsvoorstel en daar stond een ιnee᾿ van Groen Links en de SP tegenover.
Het CDA, CU en SGP zagen liever een samengaan van Sassenheim en Warmond waarbij Voorhout apart bleef, maar daar wilde Remkes weer niet aan. “Is dit nu de meest verstandige keuze?”, vroeg SGP'er Van der Staaij zich af. De minister van binnenlandse zaken liet doorschemeren dat het eerder het minst slechte voorstel was. “Ik zet in op deze fusie, dan komt er een hele tijd niets en daarna komt in mijn ogen pas de variant met Sassenheim en Warmond aan de orde. En die lijkt me niet bestuurlijk evenwichtig.”
De uitspraak overtuigde niet en de woordvoerders van diverse partijen lieten weten eerst met hun fractie te moeten overleggen. Duidelijk was wel dat de gemeentelijke herindeling de verhoudingen in de Kamer op zijn kop zet. De VVD-minister kreeg steun van oppositiepartij PvdA en niet van coalitiepartner CDA. Opmerkelijk was ook dat de laatste twee partijen en Groen Links een ander standpunt innemen dan hun partijgenoten in provinciale staten.
Over de verschillende grenscorrecties van Teylingen die aan de orde kwamen – met Lisse, Rijnsburg, Oegstgeest en Alkemade – kwam Remkes er ook niet uit met de Tweede Kamer. Hij wil een besluit daarover loskoppelen van de fusie en aan de provincie overdragen. “Waarom kunnen wij niet rechtbreien wat de provincie heeft laten liggen?”, vroeg PvdA'er Boelhouwer zich af.
WARMOND/SASSENHEIM – De Tweede Kamer praat vandaag over de fusie tussen Warmond, Sassenheim en Voorhout. Als de provincie en de minister van binnenlandse zaken hun zin krijgen, vormen de drie gementen op 1 januari de gemeente Teylingen. In de Tweede Kamer zijn vragen gesteld over de fusie. Het voortdurende Voorhoutse verzet, maar ook de discussie over de grenzen van de gemeente met Alkemade, Lisse, Rijnsburg en Oegstgeest spelen daarbij een rol.
Waarom fuseren de drie gemeenten?
De drie gemeenten fuseren niet vrijwillig. Onderzoek heeft aangetoond dat met name de gemeente Warmond te klein is
om haar eigen broek op te houden. Als een ambtenaar ziek is, blijft het werk liggen. Ook legt de rijksoverheid steeds
meer werk bij de gemeenten. Daarnaast werken de gemeenten steeds nauwer samen in Holland-Rijnland. Daar beslissen alle
gemeenten samen over onder meer bouwen op het marinevliegkamp Valkenburg en de Rijnlandroute, de verbinding tussen
rijksweg A4 en A44. Het is gemakkelijker beslissen als daar een paar grote sterke gemeenten om de tafel zitten dan
veel kleintjes.
Waarom heeft provincie gekozen voor Sassenheim en Voorhout?
Behalve dat het buurgemeenten zijn van Warmond, kunnen oook de ambtenarenapparaten in Sassenheim en Voorhout op termijn
wel wat versterking gebruiken. Er zijn geen grote problemen in beide dorpen, maar volgens de provincie en de minister
kunnen die in de toekomst wel ontstaan. Ook wordt geconstateerd dat de drie dorpen elkaar aanvullen: Sassenheim heeft
een winkelcentrum en dure voorzieningen als een zwembad, Warmond heeft het groen en de recreatie en Voorhout heeft
bouwgrond waar de Teylingers kunnen wonen.
Waarom verzet Voorhout zich tegen de fusie?
Voorhout wil zijn eigen boontjes kunnen doppen. Het dorp groeit uit tot een dorp van 20.000 inwoners en is hard bezig
om allerlei voorzieningen op peil te brengen. Na jaren getreuzel begint binnenkort de bouw van een sporthal en ook
een winkelcomplex is geen utopie meer. Als Voorhout straks onderdeel wordt van het 40.000 inwoners tellende Teylingen
moet je maar afwachten wat daarvan terechtkomt. Bovendien schieten Voorhouters er niets mee op dat het Sassenheimse
winkelcentrum en zwembad straks ook in hun dorp liggen. Deze voorzieningen komen geen meter dichterbij, maar
Voorhouters mogen wel meebetalen aan bijvoorbeeld het Sassenheimse zwembad. Dat is een financiële molensteen om
de nek van Sassenheim. Ander aspect is dat de grootste politieke partij van Voorhout, Voorhouts Belang,
zelfstandigheid hoog in het vaandel heeft staan. Die partij wordt in de gementeraad van Teylingen straks een splinter.
Een referendum vorig jaar januri gaf aan dat de Voorhoutse bevolking ook niet veel voelde voor een fusie.
Hoe staan Sassenheim en Warmond tegenover de fusie?
In Sassenheim is de fusie als ιsecond best᾿ oplossing gepresenteerd. Officieel wil Sassenheim
zelfstandig blijven. Dat bleek ook uit een enquête onder de bevolking. Grote weerstand tegen de fusie, zoals
in Voorhout, is er niet. Bij een referendum in Warmond bleek de meerderheid van de bevolking niet voor een fusie.
Daar heeft de raad uiteindellijk toch voor herindeling gekozen.
Wat merkt de bevolking van de fusie?
De Voorhouters en Warmonders moeten straks naar het gemeentehuis van Sassenheim om een paspoort of rijbewijs aan
te vragen. Daar komt de zogeheten gemeentewinkel waar je je papieren maar ook een bouwvergunning kunt aanvragen. Verder
moeten de belastingtarieven worden gelijkgetrokken. Dat betekent dat met name de Warmonders (de duurste gemeente
van de Duin- en Bollenstreek) minder gaan betalen, net zoals Voorhouters en Sassenheimers (een van de goedkoopste
gemeenten uit de Bollenstreek) krijgen een hogere gemeentelijke rekening.
Wat gebeurt er als de Tweede Kamer de fusie afblaast?
In de gemeentehuizen ontstaat dan verwarring want de voorbereiding van de fusie is in volle gang. Ambtenaren maken
zich druk over hun baantje. Ook zijn er tonnen uitgegeven aan verbouwingsplannen voor de gemeentehuizen van Voorhout
en Sassenheim klaar (5 ton) en de aanschaf van computersoftware (6 ton).
De minister van binnenlandse zaken maakte die opmerkingen in zijn beantwoording van Kamervragen over de voorgenomen samenvoeging van Sassenheim, Voorhout en Warmond. Blijft Noordwijk dan niet alleen over, vroeg het CDA zich af. Die angst deelt Remkes niet. Volgens hem is het de insteek van de provincie om de resterende vier Bollengemeenten te laten fuseren. En een wijziging van de grens tussen Sassenheim en Lisse bij de Derde Poellaan zou volgens de minister wel kunnen wachten tot de gemeentelijke herindeling waar Lisse bij betrokken is.
De drie brievenschrijvers zijn daarover verbaasd, te meer omdat Remkes ook aangeeft het door de provincie ingezette beleid te respecteren waarbij stappen die de gemeenten zelf nemen de voorkeur genieten. Lisse, Hillegom en Noordwijkerhout zijn bezig zulke stappen te nemen: in maart hebben ze afgesproken om ιniet vrijblijvend te gaan samenwerken᾿. De provincie weet dat, schrijven ze, en ontkent dat er overleg over de noordelijke Bollenstreek gaande is met de minister, die daar wel op lijkt te zinspelen.
Lisse, Hillegom en Noordwijkerhout willen graag van Remkes weten waar hij zijn verwachtingen op baseert en vragen hem of hij hun standpunt en dat van de provincie – initiatieven dienen van onderop te komen – respecteert. De provincie krijgt het verzoek om nog eens haar standpunt kenbaar te maken en wederom te bevestigen dat er geen gesprekken met de minister plaatsvinden. Noordwijk denkt nog na over een vergelijkbare brief.
Noordwijkerhout greep de bespreking van de burgemeestersvacature met commissaris van de koningin Franssen afgelopen week ook aan om het onbegrip over Remkes' woorden naar voren te brengen. Franssen wilde daar niet echt op in gaan, maar benadrukte dat de minister had ingestemd met zijn voorstel om in Noordwijkerhout weer een volwaardige burgemeester te benoemen. “Stappen tot een niet vrijblijvende samenwerking zijn daarbij gebaat.”
Teylingen staat morgenavond op de agenda van de Tweede Kamer. Die stemt donderdag of de fusie van Sassenheim, Warmond en Voorhout doorgaat.
Ook de buitengrenzen van de per 1 januari 2006 te vormen gemeente Teylingen worden door de minister niet gewijzigd. Daarover moet de provincie zich in de nabije toekomst buigen. Bij toekomstige herindelingen van buurgemeenten als Alkemade en Lisse kunnen dan knopen worden doorgehakt.
In de nota over de samenvoeging van de gemeenten Sassenheim, Warmond en Voorhout legt Remkes nogmaals uit waarom de fusie in zijn ogen moet doorgaan. Hij wijst erop dat de drie gemeenten over te weinig bestuurskracht beschikken. Het ambtelijke apparaat is kwetsbaar door veel eenmansposten, de financiële armslag is gering en het is lastig voor de gemeenten om beleid te ontwikkelen en de regie te houden. Ook regionaal wordt het bestuur daadkrachtiger als er met minder gemeenten hoeft te worden overlegd. De grotere daadkracht van de nieuwe gemeente geeft voor Remkes de doorslag boven het feit dat de fusie weinig steun heeft gekregen bij referenda en enquêtes in de drie gemeenten en nog steeds op verzet stuit in Voorhout. Een fusie tussen alleen Sassenheim en Warmond of Warmond en Oegstgeest is door de gemeenten zelf afgewezen, constateert Remkes. En vrijwillige samenwerking hebben de drie gemeenten niet van de grond gekregen. Om die reden is een fusie van de drie gemeenten, die op termijn samen 40.000 inwoners hebben, is in zijn ogen de beste optie.
De angst van het CDA dat straks Noordwijk geïsoleerd overblijft in de Bollenstreek deelt minister Remkes niet. Volgens hem is het de insteek van de provincie om de resterende vier Bollengemeenten te laten samengaan. Door de fusie van Teylingen, en straks ook de nieuwe gemeente Katwijk, ontstaat ιgeen restproblematiek in de regio᾿, aldus de minister. Hij voorspelt zelfs dat ιop afzienbare termijn᾿ de procedure voor de herindeling van deze vier gemeenten gaat beginnen.
Die op handen zijnde fusie is voor Remkes tegelijkertijd reden om de buitengrenzen van Teylingen voorlopig niet te wijzigen. Alleen de Klinkenbergerplas gaat in zijn geheel naar Oegstgeest. Pleidooien voor andere grenswijzigingen zoals bij de Lissese Derde Poellaan, met Rijnsburg en Alkemade legt Remkes naast zich neer. De wijk rond de Derde Poellaan hoort al decennia bij Lisse en dat heeft nooit tot problemen geleid, constateert de minister. Een grenswijziging kan dus wel wachten op de herindeling van de gemeente Lisse. Dan moet gelijk worden gekeken naar het grensverloop bij de rijksweg A44. Datzelfde geldt voor het toewijzen van de Boterhuispolder aan Alkemade. Een grenswijziging tussen Voorhout en Rijnsburg ziet Remkes eveneens niet zitten. Hij meent dat eerst de regionale discussie over de bestemming van het gebied tussen Voorhout en Rijnsburg moet worden afgerond.
Remkes hoopt nog voor de zomer een beslissing over de fusie te kunnen nemen. De Tweede Kamer moet hier uiteindelijk een knoop over doorhakken.
door Janneke van Dijke
De kamerleden willen alles weten over de talloze grenzen die de nieuwe gemeente Teylingen straks met andere gemeentes heeft, en de voor- en nadelen van eventuele grenswijzigingen. De gemeentes bepleiten ieder een andere grenscorrectie. Minister Remkes wil alleen bij de Klinkenbergerplas de grens veranderen zodat de plas in zijn geheel onder Oegstgeest valt. Alle andere voorgestelde veranderingen heeft hij niet opgenomen in het wetsvoorstel.
Vooral over het Lage Land, op de grens van Warmond en Alkemade, is veel onenigheid. Melveehouder Koos van der Geest uit het Warmondse deel: “Ik ben geboren in Oud Ade, heb er gevoetbald, zat er op school, ben er voorzitter van het dorpshuis en na mijn dood lig ik er waarscijnlijk nog. U bent vanochtend rondgereden door Warmond maar ik denk niet dat u in het stukje geweest bent waar ik woon, omdat de Kagerplassen ertussen liggen.” Voor bewoners onhandig, begrijpt PvdA-kamerlid Boelhouwer, maar voor de recreatie is het misschien beter als al het land rondom de Kagerplassen straks tot de gemeente Teylingen behoort. Nee hoor, vindt de Alkemadese burgemeester Meerburg. “De recreatiewethouders weten elkaar nu al uitstekend te vinden.” Hij gaat ervan uit dat dit straks ook het geval is. CDA-kamerlid Smilde vraagt zich af of het echt zo onhandig is voor bewoners. “U moet nu naar Warmond rijden als u naar het gemeentehuis moet, en straks misschien naar Sassenheim. Maakt dat verschil?” Eigenlijk niet, geeft Van der Geest toe. Hij zit vooral met het probleem dat hij voortdurend met twee verschillende bestemmingsplannen te maken heeft. “Als je nu toch bezig bent met een herindeling, doe het dan ook gelijk goed.”
Ook over de jeugdgevangenis Teylingereind wordt gesteggeld. Volgens de Oegstgeestse burgemester Timmers is het logischer als die bij Oegstgeest wordt gevoegd, zodat rijksweg A44 de grens vormt tussen Oegstgeest en Teylingen. Teylingen wil weer graag de 3de Poellaan in Lisse hebben. Wat de kamerleden doen met al deze smeekbedes om landjepik, blijkt bij de behandeling in juni. De kans dat het pleidooi van de gemeente Voorhout gehoor vindt, lijkt klein. De kamerleden zijn niet onder de indruk van de boodschap van de Voorhouters die deze fusie afkeuren. De kamerleden Smilde en Van der Staaij (SGP) blijven hun vraag herhalen: “Hoe ziet u de rol van Voorhout als allerlei gemeentes om u heen fuseren?” Wethouder Van der Steijn weigerde daar gistermiddag op in te gaan.
De rondtocht maakt deel uit van het werkbezoek van een aantal leden van de vaste kamercommissie voor Binnenlandse Zaken. Het bezoek begint 's morgens om even voor tien uur bij het gemeentehuis in Voorhout. De aanwezige Tweede-Kamerleden van het CDA, PvdA, VVD en SGP – de andere partijen zijn niet aanwezig – worden vanaf dat punt vergezeld door de burgemeesters van Sassenheim en Warmond en de loco-burgemeester van Voorhout.
De bus gaat vervolgens via de Jacoba van Beierenweg en de Carolus Clusiuslaan naar Sassenheim. Daar rijdt het gezelschap via de Teylingerlaan en Westerstraat naar de Hoofdstraat om door te rijden naar Warmond. Ook daar wordt de hoofdroute via de Herenweg en Oranje Nassaulaan gereden om over de Leidsevaart terug te rijden naar Sassenheim.
In De Oude Tol aan de Sassenheimse Hoofdstraat wordt vervolgens een hoorzitting gehouden. Die begint om kwart voor elf 's morgens. Daar voeren de burgemeesters van Sassenheim en Warmond en de loco-burgemeester van Voorhout het woord. Ook buurgemeenten Oegstgeest, Leiderdorp, Alkemade en Lisse laten hun licht schijnen over de vorming van de toekomstige buurgemeente.
De Betrokken Voorhouters, een groep Voorhouters die actie voert tegen de fusie van de drie gemeenten, krijgen ook twee minuten het woord. H. Heuzen had zich ingeschreven om namens de actiegroep te praten. “Maar ik heb moeten afbellen omdat het 's morgens wordt gehouden. Ik moet naar mijn werk en kan geen vrij krijgen. Nu spreekt iemand anders namens de Betrokken Voorhouters, maar als deze hoorzitting voor burgers is dan moet je het niet op ochtend tussen elf en twaalf uur houden. De meeste mensen moeten dan aan het werk.”
Heuzen wijst op de drukbezochte bijeenkomst anderhalf jaar geleden waar provinciebestuurder Norder de fusieplannen kwam verdedigen. “Daar was het heel druk, maar dat gebeurt echt niet op een donderdagochtend om kwart voor elf.” Het steekt hem dat het werkbezoek en de hoorzitting zo kort van tevoren zijn vastgesteld. “Een week geleden werden tijd en plek vastgesteld. Maar er is eigenlijk nog niets bekendgemaakt.”
Toch heeft de Voorhouter niet het gevoel dat elk verzet tegen de fusie zinloos is. “Er zijn ook raadsleden die lobbyen in Den Haag. En als de Tweede-Kamerleden hun huiswerk goed hebben gedaan dan hebben ze al veel informatie gekregen. Maar een rondrit van drie kwartier blijft heel summier. Het is allemaal wat frustrerend.”
Enkele weken geleden werd het wetsvoorstel voor de fusie van Teylingen bekendgemaakt. Het kabinet stelt daarin de Tweede Kamer voor om de drie gemeenten samen te voegen tot de gemeente Teylingen. Daarbij wordt alleen de grens met Oegstgeest gewijzigd. Grenswijzigingen met Alkemade, Rijnsburg en Lisse moeten na de fusie nog maar eens door de provincie worden bekeken.
Volgens Voorhout wordt in het wetsvoorstel uitgegaan van onjuiste en onvolledige informatie. Zo wordt niet gerept over de referenda in Voorhout en Warmond en de enquête in Sassenheim waaruit blijkt dat een meerderheid van de bevolking van de drie dorpen tegen een fusie is. Ook wordt voorbijgegaan aan de bouw van een station op de grens van Sassenheim en Warmond. Warmond wil, volgens Voorhout, drieduizend huizen bouwen in de Klinkenbergerpolder waardoor de bevolking met zevenduizend inwoners toeneemt. Dat betekent dat een belangrijk deel van de problemen van Warmond is opgelost. Dat daar geen aandacht voor is, is volgens Voorhout een omissie in het wetsvoorstel.
Een ander punt dat de Voorhoutse raad aankaart is het feit dat in het wetsvoorstel sprake is van gebrek aan bestuurskracht bij de gemeente Voorhout. Dat wordt in de brief van de gemeenteraad ontkend. Voorhout kent een gedegen bestuurlijke en ambtelijke organisatie die in staat is tot een goede dienstverlening aan de burger, schrijft de gemeenteraad. De gemeentelijke organisatie is niet kwetsbaar, heeft voldoende ruimte voor specialisatie en kan zich goed op de arbeidsmarkt weren. Het argument dat Sassenheim en Voorhout, door de bouwtaak van Voorhout, aan elkaar groeien klopt ook niet. Voorhout bouwt juist aan de westkant van het dorp en niet aan de Sassenheimse kant. Voorts zijn Voorhout en Warmond niet op elkaar georiënteerd, ze delen zelfs geen enkele grens. Warmond wordt van Sassenheim en Voorhout gescheiden door de rijksweg A44. Oegstgeest zou voor Warmond een veel logischer fusiepartner zijn, aldus Voorhout. De Warmondse raad heeft dat eerder ook aangegeven maar de provincie heeft daar een stokje voor gestoken. Oegstgeest moet meehelpen om de grootstedelijke problematiek van Leiden op te lossen, citeert Voorhout uit een provinciaal schrijven.
Voorhout vindt voorts dat de fusie niet goed is afgewogen omdat geen beslissing is genomen over de grenzen van Teylingen. De provincie moet na de fusie nog eens kijken naar de grens van Teylingen met Alkemade, Rijnsburg en Lisse. Daar heeft de Raad van State in de ogen van Voorhout terecht kritiek op geuit. Ook het feit dat niet gekeken wordt naar de toenemende lastendruk voor de burgers van Teylingen stoort de Voorhoutse raad.
De brief is door Voorhout ook naar de Vaste Kamercommissie gestuurd. Die buigt zich naar verwachting nog deze maand over de herindeling van Voorhout, Sassenheim en Warmond.
Burgemeester Waal van Sassenheim benadrukt dat het in het voorstel gaat over de tijdelijke huisvesting op korte
termijn. Het uiteindelijke besluit over waar het gemeentehuis van Teylingen komt, hangt af van de uitkomst van
een onderzoek dat nog loopt. De nieuwe gemeenteraad van Teylingen velt volgend jaar het definitieve oordeel over
de kwestie.
Het huidige voorstel van de colleges van de drie gemeenten is voortgekomen uit praktische overwegingen, zegt Waal.
“De fusie is nu dichtbij. We kunnen het niet maken om volgend jaar januari tegen onze burgers te
zeggen ιu kunt nog even geen paspoort afhalen, want er is nog geen plaats waar dat kan.᾿”
Volgens het nieuwe plan wordt de dienstverlening voor de burgers volgend jaar in Sassenheim gevestigd, het
bestuur – de gemeenteraad en het college – gaat naar Voorhout. De mogelijkheid van een loket in Warmond
staat nog open, al is hier nog geen duidelijkheid over, zegt de Sassenheimse burgemeester.
Ook benadrukt Waal dat de scheiding dienstverlening in Sassenheim – bestuur in Voorhout niet per se heel
strikt hoeft te zijn. Er kan ook een klein loket in Voorhout komen waar burgers bijvoorbeeld rijbewijzen of
paspoorten kunnen afhalen.
De dagen van het Warmondse gemeentehuis lijken geteld. Ook al loopt officieel nog steeds het onderzoek naar
huisvesting dat alle opties openhoudt, de kans dat een deel van de nieuwe gemeentelijke organisatie in Warmond wordt
gevestigd, is ιnihil᾿, aldus Waal. “Het Warmondse gemeentehuis is gewoon te klein, terwijl
in Voorhout en Sassenheim wel ruimte genoeg is.”
Volgens de Sassenheimse burgervader staan nog twee opties echt open voor het gemeentehuis van Teylingen: de nu
voorgestelde verdeling tussen Voorhout en Sassenheim of nieuwbouw. Dat laatste is echter erg duur en de
financiële situatie van de nieuwe gemeente is onzeker. Teylingen kampt voor het jaar 2006 waarschijnlijk al
met een tekort van 6,5 ton. Partijen kwamen eerder overeen om daarom ambitieuze projecten voorlopig uit het hoofd
te laten.
Bovendien zal het nog even duren voordat een nieuw gemeentehuis er staat, zegt burgemeester Waal. “Mocht de raad
van Teylingen uiteindelijk voor nieuwbouw kiezen, dan zal het zeker nog een jaar of vijf duren voordat de eerste paal
de grond in gaat. Maar tot die tijd moet de gemeente wel kunnen functioneren.”
Voor Voorhoutse en Warmondse burgers die slecht ter been zijn, wil de stuurgroep van burgemeesters en wethouders
aparte voorzieningen treffen zodat die soepel de nieuwe vestigingen kunnen bereiken. Ook denkt de stuurgroep al na
over een mogelijke herbestemming van het Warmondse gemeentehuis.
De recreatieplas is grotendeels grondgebied van Oegstgeest. Alleen aan de oostkant zijn kleine stukjes van de
berm afwisselend van Oegstgeest en Warmond, terwijl de noordkant van de plas Sassenheims grondgebied is. De Raad van
State heeft in zijn advies aan het kabinet gewezen op onder meer deze vreemde situatie. Als Voorhout, Warmond en
Sassenheim per 1 januari 2006 één gemeente vormen, adviseerde de raad om de grenzen van Teylingen
onder de loep te nemen. En dan niet alleen aan bij de Klinkenbergerplas, maar ook bij de Kagerplassen en aan de
kant van Lisse.
Minister Remkes heeft vervolgens op 10 februari om de tafel gezeten met de betrokken gemeentebesturen. Daar maakte
Remkes bekend dat de Klinkenbergerplas naar Oegstgeest gaat.
Burgemeester Waal van Sassenheim heeft geen moeite met het toewijzen van de recreatieplas aan Oegstgeest. Dat heeft
hij wel met het verzoek van Oegstgeest om ook de jeugdgevangenis Teylingereind aan Oegstgeest toe te wijzen. “Daar
werden wij door verrast. En dat vinden wij ook niet logisch. Het enige dat ik kan bedenken is dat Oegstgeest op
deze manier extra geld van het rijk denkt binnen te krijgen. Teylingereind wordt namelijk aangemerkt als een aparte
woonkern en daar staat een vergoeding tegenover.”
Volgens woordvoerder Anholt van de gemeente Oegstgeest ligt de zaak veel simpeler. “Wij hebben gevraagd om
logische grenzen. Dan kom je bij de Klinkenbergerplas op het spoor en de rijksweg A44. En dan komt Teylingereind dus
bij Oegstgeest.”
In de gesprekken gaf Remkes geen uitsluitsel over andere grenscorrecties van de nieuwe fusiegemeente Teylingen.
Zo heeft Sassenheim geregeld gepleit om de grens met Lisse naar het noorden te verschuiven. Dan komt de hele
Vogelwijk en de 3e Poellaan bij Sassenheim zodat de gemeentegrens niet meer dwars door straten loopt. Lisse voelt
daar niets voor. Ook over de door Alkemade bepleite grenscorrectie bij de Kagerplassen wilde Remkes geen oordeel vellen.
Remkes heeft inmiddels wel met gedeputeerde Van Nieuwenhoven gesproken. Daarbij zou besproken zijn dat de provincie
binnen een jaar met een voorstel komt.
De eventuele grenswijziging bij Alkemade en Lisse worden daarmee losgekoppeld van de vorming van de gemeente Teylingen.
Want de fusiedatum van 1 januari 2006 voor Teylingen gaat wel gewoon door. “Dat heeft Remkes wel heel erg duidelijk
gemaakt”, aldus Waal.
ALKEMADE/WARMOND – Alkemade geeft de strijd niet zomaar op. Tijdens een zitting van een Provinciale Statencommissie, afgelopen voorjaar, leek de buit zo goed als binnen. Maar toch weet Zuid-Holland nog steeds niet zeker of het Lage Land van Warmond in bezit kan komen van Alkemade als Warmond, Sassenheim en Voorhout samen de gemeente Teylingen gaan vormen. Alkemade knokt daarom door voor de Warmondse polders die aan de overkant van dit dorp liggen – tegen Oud Ade aan – om de huidige onlogische gemeentegrens te verleggen. En de meeste bewoners van dat Warmondse deel zijn daar maar wat blij mee.
Thea Fierens, Tweede Kamerlid voor de PvdA en oud-gemeentesecretaris van Alkemade, kwam daarom gisteren op uitnodiging van burgemeester Meerburg van Alkemade eens poolshoogte nemen in het Warmondse ιoverzeese gebied᾿. En de verhalen van enkele bewoners horen. Fierens houdt zich regelmatig bezig met gemeentelijke herindelingen, maar de verhalen uit Warmond moet ze doorspelen aan een collega. Ze woont namelijk in Noordwijk en perikelen rondom herindelingen in haar eigen regio behandelt ze daarom niet zelf. Desalniettemin worden Fierens en burgemeester en wethouders van Alkemade door de Warmondse boer Koos van der Geest met open armen ontvangen.
Van der Geest woont en werkt slechts luttele meters van de grens met Alkemade. Zijn melkveehouderij bevindt zich in de Sweilandpolder. Hij valt meteen maar met de deur in huis. “Welkom in Warmond”, zegt hij tegen Fierens. “Toen u over het bruggetje naar de boerderij liep, stapte u de grens over. Maar toch ben ik geboren en getogen in Oud Ade. Ik ben er gedoopt, m'n kinderen zaten er op school en zelf ben ik lid van een zangkoor in Oude Wetering.”
Hiermee is zijn standpunt meteen duidelijk: de meeste bewoners uit het Lage Land hebben veel meer binding met Alkemade dan met Warmond. Daarom zou het logisch zijn als hun gebied tot Alkemade gaat behoren als Warmond fuseert. “Ik moet omrijden via Leiderdorp, Leiden en Oegstgeest om in Warmond te komen”, legt Van der Geest uit tijdens een korte wandeling door de polder. “Ik kom er eigenlijk alleen maar voor mijn paspoort, mijn rijbewijs en om te stemmen.”
Van der Geest geeft wel toe dat niet iedereen van de pakweg zeventig bewoners van het gebied er zo over denkt. “Sommigen voelen zich toch Warmonds”, zegt hij. “Maar we hebben iedereen een keer ondervraagd: 60 tot 70 procent hoort na herindeling het liefst bij Alkemade, op die gemeente zijn ze georiënteerd. En als de bewoners die wens uitdragen, dan moet dat belang bovenaan staan.”
“Tenzij de bewoners stomme voorstellen doen natuurlijk”, antwoordt Fierens alert. Maar in het geval van Warmond–Alkemade lijkt een grenscorrectie haar helemaal niet gek en dat zal ze doorgeven in Den Haag. “Maar ik behandel deze herindeling niet zelf, omdat ik in het gebied woon. Anders kan ik straks Alkemade of Warmond niet meer in. Maar ik vertel natuurlijk alles door aan mijn collega. We gaan dit aan de orde stellen nu het definitieve voorstel tot herindeling steeds dichterbij komt.”
De politica ziet dus zelf ook de logica van een grenscorrectie in, al heeft ze wel eens ιeen stom voorstel᾿ meegemaakt, vertelt ze aan Van der Geest en de Alkemadese bestuurders. “Battum ligt zo'n beetje tegen Deventer aan en de inwoners zijn ook op die stad gericht. Maar vlak voor de geplande herindeling draaiden de inwoners hun rug naar Deventer. Ze wilden samen met Gorssel en Lochem, ver over de snelweg heen. Dat is onlogisch en onsamenhangend. In Lochem kennen ze Battum niet eens! Tussen Warmond en Alkemade vormt water tenminste de natuurlijke en logische grens.” Van der Geest ziet wel een link in het voorbeeld van Fiersen. “Zoals sommige Warmonders misschien niet eens weten dat wij bestaan.”
Eerder deze week keurde Sassenheim de toekomstvisie voor de fusiegemeente ook al goed. De Sassenheimers willen wel dat de Teylingen de hand op de knip houdt; een meerderheid van de Sassenheimse raad bepleitte een bezuiniging van vijf procent. Volgens de jongste berekeningen stevent de fusiegemeente stevent af op een tekort van negen ton.
In Warmond maakte alleen de VVD zich druk om de financiële toestand van de Teylingen. De liberalen wilden in het fusiedocument opnemen dat de lasten voor de burger op zijn minst gelijk zouden blijven. “Als de burger door de fusie meer moet gaan betalen, dan hadden we net zo goed zelfstandig kunnen blijven”, zei VVD-fractievoorzitter G. van der Steur. “Uitgangspunt was dat alles efficiënter en goedkoper zou worden.”
Het voorstel van de VVD kreeg gisteravond echter geen steun van de andere fracties in de gemeenteraad. “Je kunt op dit moment niet beloven dat de lasten gelijk blijven of zelfs omlaag gaan”, zei J. van der Vooren, fractievoorzitter van Warmond Anders. Volgens Van der Vooren zijn de toekomstige Teylingers best bereid wat meer te betalen, als zij er maar betere dienstverlening voor terug krijgen. “Het is de keuze tussen de Digros of de Albert Heijn”, aldus de fractievoorzitter.
De toekomstvisie is gisterenavond ook door de Voorhoutse gemeenteraad aangenomen. De grootste partij van het bollendorp, Voorhouts Belang, verwierp het document echter. Die partij staat nu buitenspel en neemt geen deel meer aan de besprekingen over de fusiegemeente.
Dat staat in het concept van de Toekomstvisie van de Sassenheim, Voorhout en Warmond. Deze nota vol afspraken voor de toekomstige fusiegemeente Teylingen wordt vanavond besproken in het gemeentehuis van Sassenheim. Daarna moeten de drie gemeenteraden het document vaststellen.
In de visie wordt het meeste gewicht gelegd bij het behoud van de open ruimte. Verstedelijking is niet wenselijk, volgens de drie gemeenten, omdat de meeste inwoners graag in een dorp wonen. De open ruimte is voorts belangrijk voor het toerisme, de recreatie en de bollenteelt. Ook de hogere overheden en regionale afspraken laten weinig ruimte voor verstedelijking.
De wens om de open ruimte te respecteren staat op gespannen voet met het behoud van een gezonde leeftijdsopbouw in de drie kernen. Weliswaar mag Voorhout veel nieuwe huizen bouwen, maar dat voorkomt geen vergrijzing in bijvoorbeeld Warmond en Sassenheim. De dorpen moeten daarom zoeken naar bouwplekken binnen de kernen. Daarnaast kunnen ze huizen neerzetten op de al aangewezen bouwlocaties. Alleen bij Warmond kan gekeken worden naar de open ruimte als blijkt dat er onvoldoende voor ouderen en jongeren kan worden gebouwd. Maar dan pas als alle andere oplossingen geen soelaas bieden.
Het behoud van de open gebieden botst met de ontwikkeling van de economie in de nieuwe gemeente. De drie dorpen kiezen voor behoud van het bollencomplex. Voor grootschalige productie van bollen is geen ruimte, maar wel voor gespecialiseerde en vernieuwende bollenbedrijven. De bouw van kassen en schuren is niet gewenst. Voor aan de bollenteelt verwante bedrijven moet ruimte worden gevonden op de industrieterreinen in Voorhout en Sassenheim. Zij krijgen daar ook straks voorrang bij vestiging.
Om het buitengebied ook in de toekomst te behouden krijgen de daar gevestigde agrariërs meer mogelijkheden om bijvoorbeeld streekproducten te verkopen, roeiboten te verhuren of het aanbieden van Bed en Breakfast. Deze laatste mogelijkheid sluit aan bij een ander speerpunt van Teylingen: bevordering van recreatie en toerisme. Daarbij wordt niet gedacht aan de zogeheten patattoerist, maar vooral aan de rustzoeker of de watersporter op de Kagerplassen. De eigen bevolking en mensen uit omliggende plaatsen krijgen voorrang met recreëren. Het is op de wegen in de Bollenstreek namelijk al druk genoeg, staat in het plan. Tussen de verschillende attracties in de regio moeten betere fietsroutes en openbaar-vervoersverbindingen komen.
Die betere verbindingen zijn ook binnen Teylingen nodig. Vooral omdat gekozen wordt voor één centrale plek voor het bestuur en de ambtenaren. Waar dat gemeentehuis moet komen, staat nog niet vast. Onderzocht wordt nog hoe straks bijvoorbeeld ouderen gemakkelijk van de gemeentelijke diensten gebruik kunnen maken. Ook de instelling van eventuele dorpsraden wordt nog bekeken.
De nieuwe gemeente komt in januari meteen in financieel zwaar weer. De inkomsten uit het gemeentefonds lopen terug, terwijl de bijdrage van het rijk voor de fusie de kosten niet dekt.
Het opnieuw indelen van ambtenaren kost ook extra geld. Hoe slecht de financiële situatie van de nieuwe gemeente is, wordt onderzocht.
De Ter Aarders volgen met hun tegenstem Liemeer op de voet, al ontlopen de voor- en tegenstemmers in deze gemeente elkaar niet veel. Nieuwkoop laat een heel ander beeld zien. Bijna 50 procent is voor gemeentelijke herindeling en slechts 30 procent daartegen.
De stemgerechtigden konden tot en met 17 december een huis-aan-huis verspreide enquête invullen. Bijna 20 procent deed dat. Voor de Ter Aarse gemeenteraad is dat te weinig om de stem aan de enquête-uitslag te verbinden. Een meerderheid van de Ter Aarse gemeenteraad zou dat doen bij een opkomst van minimaal 35 procent.
De drie burgemeesters willen niet of nauwelijks reageren op de uitslag van de burgerraadpleging. “De enige conclusie die ik kan trekken, is dat gezien het opkomstpercentage, de meeste mensen de gemeentelijke herindeling aan zich voorbij laten gaan”, aldus waarnemend burgemeester Boogaard van Nieuwkoop. “Ze laten het besluit aan hun volksvertegenwoordigers over.”
Zeker nu de verschillen tussen de voor- en tegenstemmers niet groot zijn, ziet het er naar uit dat de fusie tussen de drie gemeenten per 1 januari 2007 zijn beslag krijgt. De gemeenteraden in Nieuwkoop en Nieuwveen zijn voor. En in Ter Aar heeft een meerderheid – CDA en VVD – zich al voor de herindeling uitgesproken. De Ter Aarse oppositie PAK (Progressief Akkoord) en GB (Gemeentebelangen) zeggen in een persbericht vast te houden aan hun eerder ingenomen standpunt tegen de fusie.
De drie gemeenteraden nemen op 31 januari een definitief besluit.
In afwachting van de fusie hebben de drie gemeenteraden grote projecten op de lange baan geschoven, omdat de nieuwe gemeenteraad daarover moet beslissen, legt burgemeester Wienen uit, voorzitter van de stuurgroep die de fusie voorbereidt. “Er is dus een forse wensenlijst waarop een aantal dingen staat dat dringend moet gebeuren.” Het multifunctionele centrum voor sport- en welzijnsvoorzieningen in de Zanderij bijvoorbeeld. Er wordt wel onderzoek gedaan naar het bijeenbrengen van de Katwijkse bibliotheek, Tripodia, zwembad Aquamar en andere organisaties, maar een beslissing is nog niet genomen. Er is wel wat ruimte voor projecten die echt niet kunnen wachten, zegt Wienen. “Maar we moeten keuzes maken, want er moeten meer dingen gebeuren dan waarvoor geld beschikbaar is.”
Toch noemt Wienen het geldgebrek ιniet onlogisch᾿. Ook als de drie gemeenten apart waren gebleven, hadden ze alledrie met tekorten gekampt in 2006. Ze krijgen minder geld van het rijk, terwijl een aantal uitgaven wel hoger uitvalt. “We zouden hoe dan ook moeten ombuigen, bezuinigen of de belastingen verhogen.”
Over de omvang van het tekort wil Wienen nog niets zeggen. Het is bijvoorbeeld nog heel lastig in te schatten wat de inkrimping van het personeelsbestand gaat kosten. Aan het sociaal akkoord wordt gewerkt en het is nog onduidelijk hoeveel mensen willen vertrekken met een financiële regeling. Het uitgangspunt is dat er geen gedwongen ontslagen vallen, zegt Wienen.
De financiële afdelingen zetten de feiten en cijfers nu op een rij. Dit voorjaar worden die aan de gemeenteraden gepresenteerd, samen met voorstellen om het tekort te dekken. Nu al proberen de drie gemeenten om bij het samenvoegen van hun beleid het tekort zoveel mogelijk te beperken. Daarom geldt de regel dat in principe niet het beste beleid, maar het goedkoopste beleid tot norm wordt verheven.
“De geruchten dat er uitstel zou komen omdat de Tweede Kamer achter loopt in zijn vergaderagenda, zijn pertinent niet waar”, zo zegt adviseur D. Louter, die de gemeentes begeleidt op weg naar Teylingen. Louter heeft dat vernomen uit besprekingen met de griffier van de vaste kamercommissie, die over de herindeling gaat. “Het bericht over uitstel is ontstaan omdat sommige mensen in de drie gemeentes er van uit gingen dat het fusiebesluit begin volgend jaar genomen zou zijn. Dat is nooit het geval geweest.” De leden van de klankbordgroep, die zich gisteren bogen over de voortgang van het Teylingentraject, spraken hun zorg uit over de ontwikkeling van de kosten die de fusie met zich meebrengt. “We weten nog lang niet of de herindeling wel doorgaat”, zei de Voorhoutse CDA'er Van Velzen. “Hoe zit dat met onomkeerbare beslissingen. Wanneer worden die genomen?” Louter zegde toe bij een volgende vergadering te komen met een overzicht van te nemen besluiten en de mate waarin zij onomkeerbaar zijn. “We zullen inzichtelijk maken wanneer de spannende besluiten moeten worden genomen. Verder geven we aan de mate waarin het moeilijk, duur of risicovol wordt om die besluiten terug te draaien. Voor bijvoorbeeld het ICT-systeem van de paspoortverstrekking moet er Europees aanbesteed worden. Het tijdpad bepaalt dat dat al in april, en dus voordat duidelijk is of de fusie doorgaat, gebeurt. Over zulke besluiten zal de klankbordgroep het oordeel moeten vellen.” Louter moest op één onderdeel een fout toegeven. In een van zijn brieven aan de klankbordgroep had hij ιTeylingen᾿ als plaatsnaam gebruikt. Dat stuitte een tegenstander van Teylingen, H. Damen van Voorhouts Belang, tegen de borst.
Volgens de 37-jarige econoom stijgt niet alleen automatisch het aantal inwoners, maar zou een samensmelting ook
efficiënter zijn. “Er ontstaat een plaats van 50.000 inwoners. Gevoelsmatig lijkt me dat de ideale
omvang en dat heeft ook eens in een rapport gestaan.”
“Je kan ambitieuze mensen bij zo'n gemeente binnenhalen én binnenhouden”, meent Driessen, die na
twee jaar uit de plaatselijke politiek stapt omdat zijn persoonlijk idealisme onverenigbaar blijkt met het
raadslidmaatschap. “Het gaat te vaak over losse stoeptegels na een verplaatste boom of over een komma
in de derde alinea op pagina 26 van nota huppeldepup. Ik ben toch meer van de praktische oplossing dan van de
oeverloze discussie.”
Loman Leefmans
Tot dusver gingen de drie gemeenten ervan uit dat de herindeling begin volgend jaar zou worden behandeld. Dat
gaat nu niet lukken, omdat er op het vergaderschema van de Tweede Kamer geen ruimte is te vinden. Vosjan: “Het
lijkt me onoverkomelijk dat de fusie pas per 1 januari 2007 in gaat. We zitten met elkaar in een voortvarend
traject, waar juist de vaart in zit omdat de voorbereidingstijd toen we er aan begonnen al relatief beperkt was.”
Voorhouts burgemeester De Ronde zou graag zien dat er eerder dan vlak voor de zomer duidelijkheid komt over het
al of niet doorgaan van de herindeling. “In de eerste plaats omdat we nu als gemeente geen onomkeerbare
besluiten kunnen nemen, in de tweede plaats omdat de voorbereiding een enorm beslag doet op personeelsinzet en
de gemeentekas. We zijn constant 25 procent van het ambtelijk en bestuurlijk apparaat kwijt aan de fusie.”
“De gemeente en de raad hebben niet om deze fusie gevraagd, maar we doen het wel. Ik vind dat daar dan
wel wat tegenover mag staan”, aldus CDA-fractievoorzitter Den Hollander gisteren. De provincie moet in elk geval
de kosten betalen van het ontwikkelen van een visie op de nieuwe gemeente, vond ook burgemeester Waal.
“De provincie heeft verzuimd een wervend perspectief neer te zetten. Dat doen we nu zelf, maar de kosten moeten
alsnog richting provincie.”
Of er nog meer te halen valt, is nog afwachten. De fusiestuurgroep gaat het in elk geval wel proberen, beloofde
Waal. “Ik neem aan dat de provincie blij is met deze fusie en ik verwacht ook wel wat als we straks met
concrete voorstelen komen.”
Op zijn verzoek besloot de raad om de commotie in Warmond over de keuze van de ιwerknaam᾿ Teylingen
voor de nieuwe gemeente niet te hoog op te nemen.
Als er dan toch gefuseerd moet worden, geven de geïnterviewden in meerderheid de voorkeur aan een fusie tussen Noordwijk en Noordwijkerhout aan de ene kant en Lisse en Hillegom aan de andere kant. Deze variant – de tweede keus van de provincie – lijkt hen geografisch gezien logischer. Ook de al bestaande samenwerking tussen instellingen als de VVV's, zorginstellingen en banken en de ιemotionele band᾿ die ze hebben met het buurdorp, wordt vaak genoemd als argument voor de vorming van twee nieuwe gemeenten.
Met hun mening volgen de inwoners van de dorpen in grote lijnen de meningen van de besturen van de betrokken gemeenten. De gemeente Noordwijk had eerder al gezegd dat de ιemotionele afstand᾿ tussen Noordwijk en de bollendorpen Lisse en Hillegom aanzienlijk is. Hillegom en Lisse zien ook het voordeel niet in van een fusie met Noordwijk, dat volgens hen ιeen heel ander dorp᾿ is. Overigens houdt deze krant nu ook via de website http://www.leidschdagblad.nl een opiniepeiling over de fusieplannen. Bezoekers van de site kunnen voor of tegen een bollendorpenfusie stemmen en commentaar leveren. Het resultaat van deze peiling wordt afgedrukt in de krant van komende woensdag.
Wie wil met wie? Dat is de vraag waar de vier dorpen zich voor gesteld zien staan. Burgemeester Groen van Noordwijk is duidelijk: Noordwijk ziet weinig heil in samenwerking met Lisse of Hillegom.
Volgens de burgemeester van de badplaats is het cultuurverschil tussen Noordwijk, Lisse en Hillegom eenvoudig te groot. “Noordwijk heeft economische noch financiële belangen bij samenwerking met Lisse en Hillegom. Ook op emotioneel vlak is de afstand aanzienlijk.”
Samenwerking met het nabijgelegen Noordwijkerhout is voor de badplaats daarentegen wel een optie. Maar de burgemeester onderstreept dat er dit moment voor Noordwijk geen aanleiding is om direct tot samenwerking over te gaan. “Noordwijk is uitstekend in staat zelfstandig te functioneren. Voor ons bestaat dus ook geen noodzaak snel te fuseren. Op de lange termijn ligt dat anders. Noordwijk heeft nu 25.000 inwoners, maar in de toekomst is een breder draagvlak gewenst.”
Ook Lisse heeft zijn bedenkingen bij een fusie van alle vier. Burgemeester Langelaar gaat graag in zee met Hillegom en Noordwijkerhout, maar liever niet met Noordwijk, hoewel zij samenwerking met het kustdorp niet op voorhand wil uitsluiten. “Noordwijk is gewoon een heel ander dorp. Het is een badplaats en congrescentrum. Voor ons als bollengemeente heeft samenwerking weinig meerwaarde.”
Hillegom deelt de voorkeur van Lisse voor een samenwerking tussen Lisse, Hillegom en Noordwijkerhout. Volgens burgemeester Mans wordt er in de Hillegomse gemeenteraad ιwisselend᾿ gedacht over de wenselijkheid Noordwijk bij samenwerking te betrekken. Maar ook hij wil geenszins uitsluiten dat Noordwijk toch meedoet met de drie bollendorpen. “Met name op het gebied van toerisme hebben we wel degelijk gemeenschappelijke belangen. Toeristen die bij ons op vakantie zijn, bezoeken immers ook de kust en andersom.”
Noordwijkerhout, de kleinste gemeente van de vier, is de enige gemeente die pal staat achter de wens van de provincie om alle vier de dorpen te fuseren. “De vier noordelijke bollendorpen hebben een gezamenlijke toekomst”, zegt burgemeester Polman. Alleen verder gaan met Noordwijk ziet hij niet zitten. Polman hoopt dat Noordwijk toch overtuigd raakt van het nut van samenwerking tussen alle vier – ιcruciaal᾿ aldus de burgemeester.
Dat bleek gisteren bij een bijeenkomst van de fractievoorzitters van de drie gemeenten en de stuurgroep van burgemeesters en wethouders die de fusie voorbereidt over het Plan van Aanpak. Omdat belastingverhoging een heikel onderwerp is, werd van diverse kanten de vraag opgeworpen of het niet mogelijk was om die harmonisering – het toegroeien naar een gezamenlijk tarief – in een aantal stappen te laten verlopen. Volgens de Sassenheimse burgemeester Waal mag dat wel voor het rioolrecht en de reinigingsheffing, maar eist de provincie dat de ozb in een keer voor alle inwoners van de nieuwe gemeente op het zelfde peil komt.
Hoewel het nieuwe tarief het dichtst bij het huidige tarief van Voorhout zal liggen – een van de duurste gemeenten van de Bollenstreek – is het nog een zaak van verder overleg hoe hoog het nieuwe tarief wordt. “Het zal afhangen van de vraag hoeveel de nieuwe gemeente met die belasting wil binnenhalen”, aldus de Voorhoutse wethouder Van Riet. Waal voegde daar nog aan toe dat ook de komende hertaxatie van al het onroerend goed nog invloed kan hebben.
In een verder opvallend rustige bijeenkomst, waar het verzet van Voorhout tegen de fusie voor kennisgeving werd aangenomen, ging de discussie verder vooral over de vraag of er een gezamenlijk gemeentehuis moet komen en zo ja, waar dan wel. Uit een eerdere versie van het plan verdween al de zinsnede dat Sassenheim het nieuwe gemeentehuis zal herbergen, gisteren verdween ook de opmerking dat gestreefd zal worden naar een centrale huisvesting voor het nieuwe gemeentelijke apparaat. Of er een centrale huisvesting komt en waar die moet komen, is een zaak voor de nieuwe gemeenteraad, oordeelden de gezamenlijke fractievoorzitters. “We moeten niet over ons graf willen regeren”, aldus de Voorhoutse VVD'er Van de Fliert.
Waal liet weten dat de stuurgroep volgend jaar in elk geval wel met een voorstel komt, al gaat het dan wellicht om een voorlopige huisvesting. “Burgers moeten op 2 januari 2006 wel ergens terechtkunnen voor hun paspoort of hun bouwvergunning. En de ambtenaren moeten natuurlijk wel weten wat ze die dag moeten gaan doen en waar ze daarvoor moeten zijn.”
In dat Plan van Aanpak voor de vorming van Teylingen, de werknaam van de nieuwe gemeente, is sprake van het alvast beschikbaar stellen van 3,2 miljoen euro om de fusie voor te bereiden. Verdere aanvragen voor geld moeten worden afgewacht. Weliswaar krijgt de nieuwe gemeente straks 5,4 miljoen euro van het rijk als de fusie doorgaat. maar als de Tweede Kamer in het voorjaar van 2005 beslist dat Teylingen niet doorgaat, krijgen de drie gemeenten helemaal niks. Dan zijn ze het geld dat ze aan de voorbereiding voor de fusie hebben uitgegeven, kwijt.
De meeste Voorhoutse raadsleden voelden er dan ook niets voor om een 'blanco cheque' uit te schrijven om de fusie voor te bereiden. Vooral omdat Voorhout nog steeds tegen de hele fusie is, maar nu noodgedwongen meewerkt. Op die manier wil Voorhout voorkomen dat straks het eigen personeel maar ook de inwoners de dupe worden van het niet meewerken aan de voorbereiding.
De Voorhoutse raad had gisteravond ook grote moeite met de manier waarop besluiten worden genomen over de fusie. In een stuurgroep, bestaande uit de drie huidige colleges, worden alle beslissingen genomen. Daarbij wordt gestreefd naar unanimiteit. Als dat niet lukt, beslist de meerderheid. De Voorhoutse raadsleden spraken de vrees uit dat op die manier een van de drie gemeenten makkelijk buiten spel kan worden gezet.
Ook het feit dat in het Plan van Aanpak al is gekozen voor een centrale huisvesting van de ambtenaren, zint de Voorhoutse raadsleden niet. Vooral niet toen wethouder Van Riet toelichtte dat in een eerdere versie al sprake was van centrale huisvesting in Sassenheim. “Toen is afgesproken dat er een onderzoek zou komen naar de huisvesting en niet naar een centrale huisvesting. En dat staat er nu toch in”, aldus Van Riet. Hij kreeg steun van de raadsleden om te eisen dat de keuze voor centrale huisvesting zou worden geschrapt. Andere steen des aanstoots is het hele tempo waarin de fusie wordt voorbereid. “Het lijkt wel of we in 2005 al gefuseerd moeten zijn”, klaagde onder meer de fractievoorzitter van Voorhouts Belang Van der Lubbe. Hij kreeg steun van burgemeester De Ronde die liever ook de datum van 1 januari 2007 hanteert. “Dan weet je wat de Tweede Kamer wil. Als die ja zegt tegen de fusie dan werk je con amore mee. Maar voorlopig houden de andere gemeenten gewoon 1 januari 2006 aan en wil Warmond het liefst 1 januari 2005.” De Ronde zegde toe dat hij de Voorhoutse kritiek zal meenemen in de stuurgroep. Op 30 september moeten alle drie gemeenteraden een beslissing over het fusieplan nemen.
Om de fusie voor elkaar te krijgen, vormen de drie colleges van B&W een stuurgroep en de fractievoorzitters
een klankbordgroep. Een projectgroep, bestaande uit de drie gemeentesecretarissen en geholpen door een
projectbureau, geeft ambtelijke ondersteuning.
Het projectbureau krijgt straks een plekje in het Sassenheimse gemeentehuis. Dat is om praktische redenen en niet omdat
straks het gemeentehuis van Teylingen ook in Sassenheim komt te staan. Daar moet namelijk nog een keus
voor worden gemaakt. Het staat wel vast dat in alle drie de gemeenten servicepunten komen, voor het afhalen van
paspoorten of voor het doen van aangiften. Ook daar moeten nog allemaal beslissingen over worden genomen.
De fusie kost de drie gemeenten om te beginnen 3,2 miljoen euro. Daarvoor wordt alvast een krediet gevraagd. Dat er
nog meer geld op tafel moet komen voor de samensmelting van de drie dorpen staat wel vast, maar om hoeveel
dat precies gaat, is nog niet duidelijk. Overigens kunnen de drie gemeenten straks wel 5,4 miljoen euro terugkrijgen
van het gemeentefonds.
Het plan van aanpak wordt op 13 september besproken in de gemeenteraden van Warmond en Sassenheim. Voorhout praat
op 1 september al over het plan.
De stuurgroep die de fusie voorbereidt heeft niet voor een nieuw gemeentewapen gekozen. Daarmee zouden
de huidige wapens verdwijnen, en daarmee ook een deel van de eigen identiteit van de verschillende kernen.
Een combinatie van de drie wapens vonden de bestuursleden te druk worden en onbruikbaar bij kleine afbeeldingen.
De nieuwe gemeente Katwijk, die ook Valkenburg en Rijnsburg omvat, houdt dus het wapen zoals dat is
vastgesteld in een besluit van 24 december 1817: een schild van zilver met een Sint Andrieskruis van lazuur.
Het blauwe diagonale kruis symboliseert daarbij de historische band tussen Katwijk en de visserij en herinnert
aan de apostel Andreas, de beschermheilige van de vissers.
“Dit is natuurlijk lekker kostenbesparend”, reageert Rijnsburgs historicus S. Leenheer. Maar hij
denkt ook dat de oude wapens de band met de historie van het dorp versterken. “Het wapen van Rijnsburg
staat al sinds het begin van de zeventiende eeuw boven de ingang van de Laurentiuskerk.” De KRV-gemeente
krijgt wel een nieuwe huisstijl, die binnenkort wordt ontwikkeld. Ook komt er een eigen logo, dat
onder meer het briefpapier en de website gaat sieren. “Zo'n logo is een modern verschijnsel, vanuit
een pr-gedachte. Dat verandert per burgemeester”, vindt Leenheer. “Vermoedelijk wordt dit iets
met vissen, paarden en tulpen.”
Alkemade wil dat de herindeling wordt aangegrepen om het deel van Warmond ten oosten van de Kagerplassen
bij Alkemade te voegen. Gedeputeerde staten willen zich voorlopig liever niet branden aan deze kwestie.
Welke stappen Alkemade gaat ondernemen is nog onduidelijk. De gemeente onderzoekt nog of het mogelijk is om
officieel bezwaar te maken tegen het uitblijven van een besluit over de grenzen. Als dat het geval is, kan
er binnenkort een bezwaarschrift de deur uit. Volgens wethouder Reijnders wil de gemeente duidelijkheid.
“De provincie heeft alles en iedereen gehoord en heeft vervolgens over veel zaken een besluit genomen,
maar niet over de grenzen. Dat vinden wij inconsequent.”
Provinciale Staten besloten vorige week definitief de herindeling van Warmond, Voorhout en Sassenheim
per 1 januari 2006 door te zetten. In het kielzog daarvan werd overigens ook een motie van de PvdA aangenomen
waarin GS werd opgedragen om samen met de betrokken gemeenten in elk geval een begin te maken met de discussie
over de grenzen van de nieuwe gemeente.
De reacties bij de betrokken partijen waren, zoals verwacht, wisselend. Burgemeester Vosjan (Warmond) nam na de
stemming stralend de felicitaties in ontvangst. Warmond heeft al veel eerder aangegeven de toekomst niet
in zijn eentje aan te kunnen en ziet een fusie dan ook als enige redding. “Eindelijk is er duidelijkheid”,
zei Vosjan. “Hier hebben we vijf jaar op gewacht. Nu is het tijd om met zijn drieën de schouders er
onder te zetten.”
Wethouder Van Steijn (Voorhout) had een katerig gevoel aan de statenvergadering overgehouden. Voorhout heeft
zich altijd sterk gemaakt voor zelfstandigheid en is van de drie gemeentes het duidelijkst in zijn nee
tegen de fusie. “Ik ben zwaar teleurgesteld. Over het besluit op zich en over de manier waarop het
tot stand is gekomen. Dit besluit is genomen op basis van gelegenheidsargumenten. Bijvoorbeeld, van de
sterkte-zwakte-analyse van Voorhout worden alleen de mindere kanten eruit gelicht onder het mom van ιzie je
wel dat Voorhout ook zijn problemen heeft᾿. Dat we onze zaken over het algemeen prima op orde hebben,
ook aangetoond in die analyse, wordt vergeten.”
Van Steijn geeft de strijd echter niet op. “Het is nu aan de Tweede Kamer, wij zullen in onze lobby
nogmaals duidelijk maken dat de Voorhoutse bevolking tegen een gedwongen herindeling is. Het is te hopen dat
het parlement wel inziet dat je in zo'n situatie niet kan doorgaan met fusieplannen. Wij zullen daar in ieder geval
ons uiterste best voor doen.”
“Het is een worsteling”, gaf gedeputeerde Norder woensdagavond bij de Statencommissie toe. “Er is
niet één oplossing met alleen maar voordelen, maar het is noodzakelijk nu rust te brengen met
een bestuurlijke structuur die 15, 20 jaar verder kan.” Om die reden biedt een fusie tussen alleen Sassenheim
en Warmond geen oplossing. Dan zouden alle problemen van Warmond op het bordje van Sassenheim terechtkomen en
die constructie is geen lang leven beschoren.
Desondanks willen SGP/ChristenUnie. LPF, GroenLinks en de VVD de mogelijkheden Sassenheim/Warmond
en Oegstgeest/Warmond nog niet meteen afschrijven. Maar van Gedeputeerde Staten moet Oegstgeest zich – samen
met Leiderdorp, Voorschoten en Zoeterwoude – op Leiden richten.
Met de nieuwe gemeente Teylingen, de nauwere samenwerking tussen Leiden en de vier omliggende dorpen en de
gesprekken tussen Lisse, Noordwijk, Noordwijkerhout en Hillegom krijgt de regio een mooi plaatje, zonder
ιrestjes᾿. Norder: “Er ligt in dit gebied een opdracht voor vele duizenden woningen,
glastuinbouwverplaatsing en de knoop Leiden-West. Dat is een hele opgave waar stevige besturen voor nodig zijn.”
Burgemeester Waal van Sassenheim was het daarmee eens; hij vindt een goede, gezamenlijke toekomstvisie voor
Teylingen daarom onmisbaar en vroeg de provincie woensdag maar meteen om 100.000 euro om zo'n visie op te stellen.
Bovendien vroegen Waal en de Warmondse wethouder De Vroomen ook om een grenscorrectie die de Kagerplassen geheel
in het bezit van Teylingen zouden brengen. Daarmee zou de nieuwe gemeente haar sterke punt, recreatie, volop
kunnen uitbuiten. De provincie zit om zo'n correctie echter niet te springen, omdat ze Alkemade niet van
de Kagerplassen wil beroven en omdat het bijna onmogelijk is om alle grenzen zó om te gooien dat er
één eigenaar komt.
Norder kreeg van alle commissieleden onder uit de zak vanwege de apathische houding van de provincie de
afgelopen maanden. Zijn argument dat fusies ιvan onderop moeten komen en niet van bovenaf opgelegd moeten
worden᾿ vonden de commissieleden te slap. De provincie heeft alleen maar staan kijken en geen enkele keer
de helpende hand geboden bij de zoektocht naar samenwerkingsvormen. Maar Norder had in de vijf jaar dat
de gemeenten in de regio al overleggen over samenwerking en fusies geen enkel plan voorbij zien komen dat
de helpende hand waard was, zei hij.
Dat er geen wervende teksten zijn geschreven over het nut van de Teylingen-fusie en dat die daarom weinig steun
krijgt in de drie dorpen, was ook de schuld van de colleges van Sassenheim, Voorhout en Warmond, vond de
gedeputeerde. “Wij willen niet vanaf onze tekentafel dirigeren. We hebben een basis aangereikt, de colleges
hebben die handschoen niet opgepakt.”
Wat de Voorhoutse wethouder Van Steijn betreft, valt er niets op te pakken. Hij was één van de
liefst veertien insprekers bij de Statencommissie en herhaalde maar weer eens dat Voorhout niet wil fuseren.
De energie die in een herindeling gaat zitten, kost Voorhout straks 2 jaar vertraging bij de woningbouw, had
hij zich laten voorrekenen.
De PvdA is als enige grote fractie volmondig voor een fusie. Volgens statenlid R. Baruch is duidelijk dat
Warmond te klein is om zelfstandig te blijven. “Bij een fusie met alleen Sassenheim wentel je de Warmondse
problemen op die gemeente af. Je hebt nog een derde partner nodig. Dan creëer je een gemeente die is
voorbereid op de toekomst en dan is Voorhout de beste keuze. De inwoners van die drie gemeenten maken al
veel gebruik van elkaars voorzieningen. Na een fusie krijgen ze er ook nog wat over te zéggen.”
Ook het CDA zal instemmen met de fusie. “Uiteindelijk zijn er meer argumenten voor dan tegen.”
Hetzelfde geldt voor SGP/Christenunie, laat fractievoorzitter J. Evertse weten. “Het is ook duidelijk dat
er met Warmond iets moet gebeuren. Je zou kunnen denken aan een fusie met alleen Sassenheim, maar ik vind het
heel begrijpelijk dat Sassenheim daar niets voor voelt.” Voorhout, vindt hij, is dan de logische derde
partner. Hij vindt dat Voorhout geen goede inhoudelijke argumenten tegen een fusie heeft weten aan te voeren. “Het
komt toch niet veel verder dan: aan mijn lijf geen polonaise.“
Woordvoerder C. Huigen van de VVD, de derde grote partij in de Staten, heeft kritiek op de pogingen die de
provincie en de drie gemeenten hebben ondernomen om te komen tot intensieve samenwerking. “Als een
meerderheid van de bevolking voor een samenwerking is, waarom laten de gemeenten zoiets dan mislukken”,
vraagt Huigen zich af. “En waarom hebben Gedeputeerde Staten er niet meer tijd in gestoken om een
samenwerking van de grond te krijgen?”
De VVD heeft ook twijfels over de keuze van Voorhout als derde partner. Huigen: “Voorhout is er met de
haren bij gesleept. Waarom kiest Norder niet voor een fusie tussen Warmond en Sassenheim? En wat is er gebeurd
met de suggestie van Oegstgeest, om samen met Warmond tot een oplossing te komen? Dat kan toch ook een
goed model zijn?”
De keuze van Norder om bij een herindeling niet over te gaan tot grenswijzigingen valt bij de meeste fracties
niet in goede aarde. Mocht het tot een fusie komen, dan lijkt het CDA en GroenLinks verstandig om dat wel te doen.
Warmond en Sassenheim willen Teylingen als watersportgemeente op de kaart zetten en willen daarvoor graag
het beheer over de Kagerplassen krijgen. Nu hebben behalve Warmond en Sassenheim ook Alkemade, Leiden en
Leiderdorp zeggenschap over stukken en stukjes van de plassen.
De nieuwe regio Holland Rijnland moet per 1 juli een feit zijn. Met het naderen van de datum is ook het
gevecht om de plaatsen en portefeuilles in het nieuwe dagelijks bestuur van de regio losgebarsten. Voorzitter
van de regio wordt vrijwel zeker de Leidse burgemeester Lenferink, terwijl zijn Katwijkse collega Wienen dan
waarschijnlijk vice-voorzitter wordt. De twee zijn op dit moment nog voorzitter en vice-voorzitter van de
stuurgroep voor de fusie. Omdat Lenferink als voorzitter een onafhankelijke rol heeft, krijgt Leiden nog een
tweede vertegenwoordiger. Kandidaat daarvoor is wethouder van ruimtelijke ordening Hillebrand.
Het nieuwe dagelijks bestuur, dat het bestuurlijke zwaartepunt van de nieuwe regio vormt, zal minimaal vijf en
maximaal acht leden tellen. Waal verwacht dat het dagelijks bestuur in elk geval in het begin acht leden zal
tellen om zoveel mogelijk gemeenten tevreden te stellen. De Duin- en Bollenstreek zou dan vier zetels
kunnen opeisen. Behalve Wienen zouden dan ook de huidige SDB-bestuurders Polman en Witteman kunnen meeverhuizen
naar de nieuwe regio. Polman kan daar overigens zekerder van zijn dan Witteman. De Rijnsburgse wethouder
Binnendijk, het vierde lid van het SDB-bestuur, komt in elk geval niet in aanmerking. De vierde zetel gaat dan
naar de nieuwe gemeente Teylingen. Zowel Waal als de Voorhoutse burgemeester De Ronde bevestigt dat de drie
gemeenten dat als harde eis op tafel hebben gelegd. Waal vindt dat logisch, want de fusiegemeente wordt na Leiden
en Katwijk de derde gemeente in de nieuwe regio. “Als één van de voordelen van de fusie is
ons voorgehouden dat we ons dan regionaal beter kunnen profileren. Dan is het niet zo gek dat je een zetel
krijgt in het dagelijks bestuur van de nieuwe regio. Want daar worden uiteindelijk toch de besluiten genomen”,
aldus Waal. Leiden zal niet staan te juichen als Waal wordt voorgedragen: de voormalige Leidse wethouder heeft twee
keer gesolliciteerd naar het burgemeesterschap van de stad en werd beide keren te licht bevonden. Wie naast
Lenferink en Hillebrand de kandidaten van de Leidse regio zijn, is nog niet helemaal duidelijk. In elk geval
circuleert de naam van de Zoeterwoudse wethouder Van der Kooi.
Hoe de portefeuilleverdeling eruit gaat zien, is nog ongewis. Zeker is in elk geval wel dat er voor ruimtelijke
ordening en volkshuisvesting meer liefhebbers dan plaatsen zijn. Eén van de twee portefeuilles gaat
vrijwel zeker naar Wienen.
GS vragen provinciale staten om nog voor de zomer in te stemmen met herindeling, die moet leiden tot de
nieuwe gemeente Teylingen. Een fusie, per 1 januari 2006, is volgens de provincie de beste oplossing voor
de bestuurlijke problemen van Warmond. Samenvoeging sluit bovendien aan bij de ιbestuurlijke en maatschappelijke
samenhang᾿ in het gebied. De statencommissie bestuur en middelen vergadert naar verwachting op 19 mei
over het voorstel.
“De drie gemeenten hebben samen veel kansen en ontwikkelingsmogelijkheden”, aldus gedeputeerde M. Norder.
“Er zit ook een mogelijke groei in. Wij zien dus geen reden tot een herziening van ons tot nu toe ingenomen
standpunt over herindeling van de drie gemeenten.”
Volgens Norder kan de herindeling een financieel voordeel voor de betrokken inwoners opleveren. “Vast is komen
te staan dat herindeling tot een verlaging van de onroerendezaakbelasting kan leiden. Dus dat beeld dat iedereen
altijd heeft, dat schaalvergroting tot lastenstijging leidt, blijkt hiermee gelogenstraft.”
GS hebben de drie gemeenten de afgelopen tijd de ruimte gelaten om naar alternatieven voor een fusie te zoeken,
maar die pogingen zijn mislukt. Sassenheim en Warmond kwamen onlangs tot de conclusie dat een ιintensieve
samenwerking᾿ geen re‰le optie is. Norder: “Ik denk dat ons voorstel de uitkomst is van een evenwichtig
proces, waarin alle voors en tegens uitvoerig aan bod zijn gekomen. Dat is op een nette manier gebeurd. Het
blijft een moeilijke kwestie, waarbij je uiteindelijk toch een keuze moet maken.” De inspraakronde van
de provincie leverde minder dan tien reacties op.
Eerder deze week koos de Sassenheimse raad eveneens voor zelfstandigheid. Maar als dat niet langer haalbaar is,
wil die gemeente gelijk fuseren. In Warmond was al eerder een raadsmeerderheid voor een fusie. Gisteravond werd
dat door de gemeenteraad onderschreven. Dezelfde kleine meerderheid van CDA en Warmond Anders die de samenwerking
verwierp, stemde daar voor één gemeente met drie dorpsraden.
Het door Voorhout vasthouden aan de vrijwillige niet-vrijblijvende samenwerking, waarbij ambtelijke afdelingen
worden samengevoegd en vervolgens over de drie gemeentehuizen worden verdeeld en er drie gemeenteraden blijven
bestaan, leidde gisteravond tot forse kritiek van de PvdA/D66-fractie. Fractievoorzitter Peetoom noemde de
Voorhoutse opstelling ιniet reëel. “Voor die samenwerking is in de twee andere gemeenten helemaal
geen draagvlak. We komen nu met een hypothetische variant als next best oplossing. Daar geloof ik niet in.
We hebben, gezien de uitslag van het referendum in januari, meegewerkt aan een plan voor niet-vrijblijvende
samenwerking. Daarvoor is veel werk verzet maar het is uiteindelijk te weinig en te laat. Nu moet je de belangen
van Voorhout waarborgen en niet kiezen voor een oplossing waarvan inmiddels bewezen is dat het niet werkt.
We moeten nu slikken en gewoon aan de slag gaan.”
VVD-fractievoorzitter Van de Fliert meende echter dat Voorhout met haar standpunt aangaf best te willen samenwerken.
“Dat laten we straks aan de Tweede Kamer zien.” Zij kreeg steun van CDA, Voorhouts Belang en burgemeester
De Ronde. De laatste verklaarde gisteravond dinsdag bij Gedeputeerde Staten te hebben gepleit voor extra tijd om
de samenwerkingsplannen verder uit te werken. “Daar vond ik geen gehoor voor, niet bij GS maar ook niet bij
de andere colleges. Ik heb gezegd dat wij ons tegen een fusie blijven verzetten tot de Eerste Kamer aan toe.”
De Ronde gaf ook aan dat Voorhout wel ιloyaal᾿ zal meewerken aan de voorbereidingen tot een fusie
als de provincie daar toe besluit. Dat betekent dat Voorhout meepraat over de voorbereidingen voor een fusie
zoals het opstellen van een plan voor de ambtenaren van de drie gemeenten. Beslissingen worden nog niet genomen.
Bovendien is samenwerking alleen mogelijk als iedereen meedoet en de Warmondse raad zal
vrijwel zeker voor fusie kiezen. “En dat is een relevant politiek feit”,
aldus CDA-fractievoorzitter Den Hollander gisteravond. Herindeling is
daarmee een stap dichterbij gekomen. Eerder gisteren hadden de colleges van de drie gemeenten een gesprek
met Gedeputeerde Staten. Volgens burgemeester Waal leverde dat verder geen nieuwe gezichtspunten op.
GS willen volgende week de knoop doorhakken, waarna Provinciale Staten in mei zijn oordeel moet
uitspreken. GS zullen vrijwel zeker besluiten tot herindeling nu de samenwerking niet van de grond komt.
Vorige maand lieten GS al weten dat samenwerking alleen een alternatief is voor fusie als dat
ιeen oplossend vermogen heeft dat gelijk is aan een herindeling᾿.
Het Voorhoutse college liet gistermiddag weten dat het loyaal en collegiaal zal meewerken aan de
voorbereidingen voor de fusie als Provinciale Staten besluiten tot een herindeling. Overigens zal Voorhout
ook dan blijven lobbyen bij de Tweede en Eerste Kamer voor zelfstandigheid. De gisteren in Sassenheim aanwezige
Voorhoutse VVD-fractievoorzitter Van de Fliert was laaiend over die toezegging, die volgens haar geheel in
strijd is met de afspraken. Donderdag praat Voorhout, evenals Warmond, over de herindeling en Van de Fliert is
van plan om het college daar flink de oren te wassen.
De Sassenheimse raad boog zich gisteren als eerste van de drie over het resultaat van een werkgroep van
fractievoorzitters uit de drie gemeenten, die moest proberen de niet-vrijblijvende samenwerking van de grond
te tillen. De werkgroep kwam uit op een model waarbij de drie ambtenarenapparaten worden samengevoegd en
vervolgens worden gesplitst in afdelingen waarvan elke gemeente er een paar moet aansturen. Er blijven wel
drie colleges en gemeenteraden. De gemeenten blijven dan officieel zelfstandig.
Op de VVD na zagen de Sassenheimse partijen bij zo'n model vooral een overlegcircuit op zich af komen dat
heel veel tijd en geld gaat kosten zonder dat het bestuurskracht oplevert.
Maar de raad legde zich gisteren nog niet officieel neer bij herindeling. De PvdA steunde een motie van het
CDA: een eerste keuze voor zelfstandigheid, met als tweede optie herindeling. VVD en D66 stemden – om
uiteenlopende redenen – tegen. De VVD wil wél verder op het pad van samenwerking, omdat dit
volgens fractievoorzitter Van Dijk gewoon te weinig tijd heeft gekregen. Van Steensel (D66) daarentegen koos
direct voor fusie. “Sassenheim en Voorhout kunnen best nog een paar jaar zelfstandig verder. Maar we moeten
ook kijken naar de mogelijkheden om ons in regionaal overleg te profileren. Dan vind ik het beter om onze
energie meteen in een fusie te stoppen.”
Volgens Disco moeten de drie gemeenten het over belangrijke items als bouwlocaties, de aanleg van wegen maar ook de bouw van voorzieningen als een zwembad en sporthallen eens worden. “Het is natuurlijk van de zotte als drie gemeenten sporthallen neerzetten, die vervolgens als een molensteen om de nek hangen. Als je die ruimte kan verhuren is er niks aan de hand. Maar daar moeten ze dan samen goed naar kijken. Dat geldt ook voor bouwlocaties, of het bepalen waar een nieuwe weg moet komen. Dat zijn allemaal onderwerpen waarover de drie gemeenten met een gezamenlijk standpunt naar buiten moeten komen.”
De provincie geeft de gemeenten nu de vrijheid om te kijken of ze tot een dergelijke samenwerkingsvorm kunnen komen. Disco: “Tegen samenvoegen, voor ons nog steeds de beste oplossing, bestaat veel weerstand. Het maakt heftige emoties los – zoals dat je geen Warmonder meer bent in zo'n nieuwe gemeente. Voor ons zijn ook andere opties denkbaar. Bijvoorbeeld een extra bestuurslaag waar gemeenteraden veel bevoegdheden aan afstaan.” Overigens wil de provincie wel dat de drie gemeenten opschieten met hun samenwerkingsplannen. “Als het eind april niet lukt, ontstaat er een nieuwe situatie.” Disco wil niet bevestigen dat de provincie dan weer de fusie op tafel legt.
Het standpunt van de provincie was gisteravond onderwerp van gesprek in de vergadering van de fractievoorzitters van de drie gemeenten. Daar werd nogmaals de vrees uitgesproken dat een intergemeentelijke samenwerking een regelrechte aanslag is voor de autonomie van de individuele dorpen. Van Kampen van de Warmondse afdeling van het CDA vroeg zich vertwijfeld af: “De autonomie is een belangrijk punt voor ons. Als de gemeente Warmond veel taken overhevelt naar andere gemeenten, wat blijft er dan over aan autonomie?” Ook Van der Lubbe (Voorhouts Belang) onderkende het gevaar een stuk ιeigenheid᾿ kwijt te raken. “Als je teveel autonomie opgeeft, heb je als gemeente geen bestaansrecht meer”, concludeerde hij. Uiteindelijk werd besloten een werkgroep te vormen. Die moet snel handen en voeten gaan geven aan een alternatief. Daarbij zal gekozen worden uit twee modellen die door Goudsmit (Progressief Warmond) werden aangedragen. Hij stelde voor de intergemeentelijke samenwerking te intensiveren door een gemeenschappelijke regeling in het leven te roepen als een soort extra vierde bestuurslaag. Als tweede optie zou een intensievere samenwerking op ambtelijk niveau uitkomst kunnen bieden, aldus de Warmonder. Volgens hem kan dat leiden tot het oprichten van een facilitair bedrijf of een aantal competentie-centra. Dat kan betekenen dat de ambtenarenkorpsen worden samengevoegd of dat juist gemeentelijke afdelingen worden samengevoegd en ondergebracht bij een van de gemeenten. Dat laatste willen in elk geval ook de VVD'ers uit de drie gemeenten. De werkgroep bestaat uit een nog aan te wijzen vertegenwoordiger van Voorhouts Belang, de Voorhoutse VVD-fractievoorzitter Van der Fliert, de Sassenheimse CDA'er Den Hollander en de Warmonder Goudsmit.
De Sassenheimse PvdA'er Vink drong er gisteravond bij zijn collega raadsleden uit Voorhout en Warmond op aan zo snel mogelijk spijkers met koppen te slaan. Vink: “We moeten aangeven welke kant we op willen gaan en we moeten mensen vinden die de kar willen trekken.” Ook de VVD'er Van der Steur uit Warmond deelde deze mening.
Volgens gedeputeerde Norder van bestuurlijke zaken, hebben GS bij de bepaling van hun standpunt over de bestuurlijke toekomst van de Rijnstreekgemeenten zoveel mogelijk rekening willen houden met de initiatieven die er bij de gemeenten al waren. Gemeenten die aangaven per se niet te willen fuseren, zijn daartoe ook niet gedwongen. Wel dringen GS aan op het intensiveren van de samenwerking met buurgemeenten. “Het was balanceren tussen de bestuurlijke kwaliteit en het draagvlak”, licht Norder zijn visie toe. “Elke gemeente is er wel van doordrongen dat er iets moet gebeuren. Iedereen wil wel wat en daar heb ik veel waardering voor. Door de standpunten van de gemeenten te respecteren, is er een goede kans dat ze zelf met goede initiatieven komen om de bestuurskracht te verbeteren.”
GS waren al sinds oktober in gesprek met de colleges van burgemeester en wethouders van Alkemade, Alphen aan den Rijn, Bodegraven, Boskoop, Jacobswoude, Liemeer, Nieuwkoop, Reeuwijk, Rijnwoude, Ter Aar en Zoeterwoude. Vooral de kleinere plattelandsgemeenten gaven al aan nauwelijks alle taken meer te kunnen vervullen. GS wilden daarom middels herindeling of intensievere samenwerking gemeenten creëren die de lokale en regionale opgaven zeker de eerste tien tot vijftien jaar aankunnen.
Burgemeester Schoof van Alphen aan den Rijn is teleurgesteld. Volgens hem moeten in de regio sterke gemeenten staan om de toekomst het hoofd te bieden. Hooguit vijf gemeenten in totaal. “Samenwerken heeft nu eenmaal grenzen.”
GS zijn uitgegaan van een haalbaar scenario, stelt Schoof. “Wat duidelijk verschilt van de ambities die we voor deze regio moeten koesteren.” Hij vindt dat bestuurders rekening moeten houden met ιgrotere belangen᾿; dat ze moeten beseffen dat er naast de zorg voor eigen ingezetenen ook een taak wacht voor de samenleving buiten de gemeentegrenzen. “Neem de Oude Rijnzone die opnieuw ingericht moet worden. Zoveel partijen zijn daarbij betrokken. Dus schiet het maar niet op.”
Schoof pleit voor een groot regionaal samenwerkingsverband dat het werkgebied van politie Hollands Midden dekt. “We moeten kijken naar wat ons bindt. Vanuit de Rijnstreek lopen zoveel lijnen naar de Leidse en de Goudse regio. We moeten krachten bundelen.”
Eindelijk heeft de gemeente duidelijkheid. Van der Kooi: “Tijdens het vraagstuk over de bestuurlijke toekomst van de Leidse regio hebben we al in spanning gezeten. Juist toen we te horen kregen dat we zelfstandig mochten blijven, kwam het verhaal van de Rijnstreek. Zo zijn we heen en weer geslingerd.”
GS zien Zoeterwoude als onderdeel van de Leidse regio en niet van de Rijnstreek. De provincie wil daarom met Zoeterwoude in gesprek over een niet-vrijblijvende samenwerking tussen Zoeterwoude, Leiden en de andere omliggende gemeenten.
Jacobswoude en Alkemade mogen van de provincie verder gaan met het tot stand brengen van een niet-vrijblijvende samenwerking. “De gemeenten hebben aangegeven ver te willen gaan”, licht gedeputeerde Norder het standpunt van GS over de bestuurlijke toekomst van de Rijnstreekgemeenten toe. “Het is niet gemakkelijk, maar wij willen dit initiatief een kans geven. We blijven het proces volgen.” Volgens de burgemeesters Meerburg (Alkemade) en Andel (Jacobswoude) hebben GS hebben goed naar hen geluisterd.
Over Alphen aan den Rijn maakt de provincie zich geen zorgen. Deze gemeente van 70.000 inwoners is groot genoeg om de komende tien tot vijftien jaar de taken uit te voeren. Wel verwachten GS dat deze centrumgemeente initiatieven neemt om de samenwerking met omliggende gemeenten verder vorm te geven.
Rijnwoude (19.000 inwoners) hoeft weliswaar nog niet te fuseren, maar GS zijn er niet van overtuigd dat de gemeente de taken de eerste tien jaar aankan. GS vragen Rijnwoude daarom nog eens na te denken over de bestuurlijke toekomst. Nog voor de zomer overlegt de provincie hierover met deze gemeente. Norder: “Ons standpunt over Rijnwoude is meer een tussenstap dan een eindstap.”
Gisteravond tijdens de afscheidsbijeenkomst van waarnemend burgemeester Westra van Rijnwoude klonk overal blijdschap over de blijvende zelfstandigheid. “Het rapport is helderder dan ik vreesde”, zegt wethouder Van Velzen. “Ik lees erin dat de gemeente voorlopig niet hoeft te fuseren.” Wethouder Uljee vult aan: “Wij worden in het rapport met geen enkele andere gemeente in verband gebracht. Dat is positief. We redden ons wel, zeker nu we flink mogen bouwen en in inwonertal zullen stijgen.”
Boskoop blijft nog een zorgenkindje. Deze gemeente heeft aangegeven, mede door de slechte financiële situatie, de toekomst niet meer aan te kunnen. Het 15.000 inwoners tellende dorp had willen fuseren met Waddinxveen of Zoeterwoude en Rijnwoude. Maar GS wijzen dat af omdat de liefde niet van twee kanten komt. De provinciebestuurders zoeken met Boskoop nog naar een oplossing, bijvoorbeeld naar aansluiting met Bodegraven en Reeuwijk.
Na de grenswijziging ligt de hele snelweg tussen de afrit Leiderdorp en het Ringvaart-aquaduct weer in de gemeente Alkemade. Alkemade moet overigens wel betalen voor het extra grondgebied. Volgens de Jacobswoudse gemeentesecretaris Meester gaat het om een bedrag van rond te 15.000 euro. “Dat is ter compensatie van de lagere uitkering uit het gemeentefonds. Die uitkering is onder andere afhankelijk van de oppervlakte van de gemeente”, aldus Meester.
De bewoners en grondeigenaren van ιhet Lage Land᾿, de grond tussen de Zijldijk en de Leidseweg, willen liever bij Alkemade horen. De grote plas water van 't Joppe scheidt dit stukje Warmond van het dorp. “Ik kom alleen in Warmond voor een paspoort en een rijbewijs”, zegt bewoner A. Stadhouder. Voor sociale en culturele voorzieningen zijn de Boterhuispolderbewoners aangewezen op Alkemade; zij zijn er lid van verenigingen en gaan er naar school.
De boeren in het gebied hebben bovendien stukken grond die in Warmond en Alkemade liggen en dat werkt niet gemakkelijk. Het landschap en de natuur, met veenpolders in plaats van de typische Warmondse zandgrond, zijn volgens hen ook beter gebaat bij Alkemades beheer.
Die argumenten zijn per brief aan de provincie meegedeeld. “Gezien bovenstaande zouden wij bij een samenvoeging van Warmond, Sassenheim en Voorhout ook een grenscorrectie voorstaan waardoor wij bij Alkemade gevoegd worden, zodat een aloude dislogica opgeheven wordt (...) Aangezien de provincie en de betrokkenen steeds aangegeven hebben dat de mening van de bewoners er toe doet, hopen wij en rekenen wij erop daar in de toekomst iets van terug te zien.”
Het dilemma voor de Boterhuispolderbewoners is of ze straks vóór de fusie moeten stemmen of tegen. Bij een stem voor zou de grenscorrectie misschien eenvoudig met alle administratieve rompslomp kunnen worden doorgevoerd. Maar die stem zouden bestuurders ook kunnen uitleggen als instemming met toevoeging aan de nieuwe gemeente Teylingen. Terwijl een stem tegen een herindeling de verhuizing naar Alkemade ook weer in gevaar kan brengen. “Wij zijn er nog niet uit. Misschien moeten we wel helemaal niet stemmen”, zegt bewoner P. van der Geest. Hij stuurde ook een brief aan de gemeente Leiderdorp, waarin hij vertelt dat in elk geval de agrariërs niets moeten hebben van Leiderdorp als nieuwe hoeder van de Boterhuispolder. Zij vrezen dat Leiderdorp de polder alleen ziet als bouwgrond.
Ook de bewoners van de Watertuin, het stukje luxe, niet-agrarisch Warmond in de polder, zijn er nog niet uit. Zij weten dat ze niet bij Warmond horen. Maar of ze nu per se bij Alkemade willen? Woordvoerder A. Stadhouder: “Wij zijn nog aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn: Alkemade, Leiderdorp of de nieuwe gemeente Teylingen. Pas als we de mening van alle bewoners hebben gepeild, nemen we een besluit. In elk geval kunnen we hier stemmen, we hoeven niet helemaal om te rijden naar Warmond.”
Warmond wil nog altijd het liefst alle oevers van de Kagerplassen in handen krijgen. Dat zou betekenen dat het Warmondse grondgebied wordt uitgebreid met Kaageiland en nog wat snippers Alkemade om knelpunten als bij camping Spijkerboor weg te werken. De camping ligt nu nog in twee gemeenten. Wethouder Van Klinken gaat ervan uit dat deze optie bij de provincie wel degelijk kansrijk is. “Ik heb op het provinciehuis gehoord dat ze het daar handig vinden als het hele gebied rond de Kagerplassen in één hand is.” Warmond is groot voorstander van open houden van de polders aan de overkant van de plas. Op dat punt zit de gemeente dus op één lijn met Alkemade. Van Klinken: “Het enige verschil is dat wij bij de boeren in het gebied iets meer ontwikkelingen in de richting van zorgboerderijen en wat meer recreatie willen.” De wethouder moet er niet aan denken dat Leiderdorp de zeggenschap zou krijgen over het Warmondse deel van de Boterhuispolder. “Leiderdorpse bestuurders hebben al te vaak geventileerd dat ze bouwgrond nodig hebben. En een recreatiebos of een golfbaan is misschien wel een leuk idee, maar op die manier houd je natuurlijk niets over van het eeuwenoude landschap.” Warmond heeft zijn voorkeur voor Alkemade nog niet met zo veel woorden kenbaar gemaakt op het provinciehuis, maar dat gebeurt volgens de wethouder zeker als het college binnenkort in Den Haag spreekt over zaken als het ligplaatsenplan en de aanleg van riolering voor woonschepen. “Dan praten we meteen ook over dit soort zaken. En dan zeggen we ook dat we de wens van de bewoners in de polders ondersteunen om bij een herindeling bij Alkemade te worden gevoegd.” Overigens hebben Van Klinken en zijn Alkemadese collega Uit den Boogaard inmiddels ook al gesproken over oplossingen voor het toerisme voor het geval de provincie de polders ten zuidoosten van de Kaag volledig aan Alkemade toewijst. In dat geval zijn de beide bestuurders voorstander van de oprichting van een ιrecreatieschap᾿, een gemeenschappelijke regeling waarin de twee buren samenwerken aan de bevordering van het toerisme op en rond de plas. Het recreatieschap zou de problemen die ontstaan als de plas onder twee gemeenten valt, in elk geval voor een belangrijk deel op kunnen lossen. “We hebben het er informeel al over gehad en kaarten het binnenkort ook formeel aan”, bevestigt Uit den Boogaard. De Leiderdorpse wethouder Molkenboer reageert verongelijkt op de Warmondse afwijzing. “Wat ik nou zo jammer vind, is dat er niet over de inhoud wordt gediscussieerd. Wat wij willen is precies wat we in de regio hebben afgesproken: de aanleg van een stadsrandzone om het achterliggende poldergebied te beschermen.” De steeds terugkerende verdachtmaking dat Leiderdorp uiteindelijk de Boterhuispolder wil bebouwen, vindt hij flauw. “Dat zijn verhalen uit het verleden. Sinds 1998 heeft Leiderdorp op dat punt duidelijk een ander beleid.” Molkenboer is niet bang dat door de Warmondse opstelling de kans verkeken is dat Leiderdorp in de toekomst de hele Boterhuispolder kan inlijven. “Nee. Wij voeren vastgesteld beleid uit. En ik denk dat dat voor de provincie straks bij de herindeling een belangrijke graadmeter is.”
Op de speciaal belegde vergadering van de dorpsraad Kaag was gisteravond vanaf het begin duidelijk dat de Kagers geen zin hebben in een avontuur met een nieuwe gemeente. Het voltallig aanwezige college van Warmond kon daaraan helemaal niets veranderen.
De stemming over de vraag bij welke gemeente Kaag zou moeten horen is zo duidelijk, dat het er even naar uitziet dat de discussiebijeenkomst al na vijf minuten voorbij is. De allereerste spreker houdt meteen een vurig pleidooi voor Alkemade. Die gemeente heeft altijd gul bijgedragen aan de bekostiging van de pont naar het eiland. Alkemade is van nature ingesteld op kleine dorpskernen, terwijl het nieuwe Teylingen straks helemaal wordt opgeslokt door fusieperikelen en daardoor onmogelijk aandacht kan besteden aan die paar bewoners van dat afgelegen eilandje. Het pleidooi oogst een luid applaus. Na de vraag van dorpsraadvoorzitter Hans Bruijn of er iemand een tegengeluid wil laten horen, blijft het angstig stil. Daarna klinkt er opnieuw applaus en trekken verschillende aanwezigen lachend de conclusie dat ze wel naar huis kunnen gaan om voetbal te kijken.
Maar dan is er achterin de zaal toch iemand die de belangrijkste vraag van de avond stelt: wat kan de gemeente Teylingen voor Kaag betekenen? De Warmondse burgemeester Vosjan krijgt de kans om haar gemeente aan de Kagers te verkopen, maar in plaats daarvan komt zij met een schets van de achtergrond van de herindeling en geeft zij een eigen visie op de manier waarop Kaag in de discussie is gekomen. “Alkemade en Leiderdorp hebben in de discussie ingebracht dat zij bij een herindeling allebei een stuk van het Lage Land claimen. Daaraan willen wij best tegemoet komen, maar dan vinden we wel dat Kaag naar de nieuwe gemeente moet.” Kaag als wisselgeld voor de Warmondse polders waarop Leiderdorp en Alkemade hun oog hebben laten vallen. Daarmee krijgt Vosjan de handen niet op elkaar. Zeker niet van burgemeester Meerburg van Alkemade. “Wij hebben nooit gedacht dat Kaag als wisselgeld kan dienen in de herindelingsdiscussie. Wij houden van iedereen in de gemeente even veel. Dat geldt ook voor de Kagers.” Inderdaad. Meerburg krijgt wel applaus. De zaal blijft echter aandringen: Wat is de reden dat Warmond Kaageiland wil hebben? Is het alleen maar een verhaal van we raken zoveel hectare kwijt dus daar willen we ook wat voor terug? Vosjan speelt de vraag door aan haar wethouders. Die betogen vervolgens dat het voor de ontwikkeling van het toerisme rond de Kagerplassen belangrijk is dat het hele gebied onder één bestuur komt. Dat dat niet helemaal strookt met het uitruilverhaal van Vosjan, is geen probleem. “Heeft ze dat zo gezegd?” wil wethouder Van Klinken in de pauze weten. “Nou, dan heeft ze een paar dingen door elkaar gehaald. Want het is niet de bedoeling om aan de ene kant een stuk van de oevers af te staan aan andere gemeenten om aan de andere kant Kaageiland in te lijven.” Hoewel de uitslag voorspelbaar is, houdt de dorpsraad de komende weken nog een enquête onder de inwoners van Kaag en Buitenkaag over de bestuurlijke toekomst van het eiland. Op grond van die enquête stuurt de dorpsraad begin januari een reactie op de herindelingsdiscussie naar de provincie.
Alkemade liet Leiderdorp officieel weten dat de plattelandsgemeente zowel de Warmondse Sweilandpolder wil hebben als de Boterhuispolder, die in Warmond en Leiderdorp ligt. Burgemeester Meerburg van Alkemade meldde dit vorige week al in deze krant. Leiderdorp daarentegen wil de polders verdelen: de Sweilandpolder voor Alkemade, de Boterhuispolder bij het Leiderdorpse deel van deze polder. De discussie speelt omdat de provincie overweegt deze Warmondse weilanden aan de oostkant van de Kagerplassen los te knippen van de dorpskern van Warmond, die aan de andere kant van het water ligt. Dit zou gebeuren zodra Warmond wordt samengevoegd met Sassenheim en Voorhout. De provincie heeft Alkemade en Leiderdorp om hun mening gevraagd.
De gemeentebesturen spraken gisterochtend kort met elkaar. Verder dan een presentatie van elkaars plannen kwam het niet. De twee wethouders geven elkaar daarvan de schuld. Molkenboer (Leiderdorp): “Wij dachten uitgenodigd te zijn om samen aan een wenkend perspectief te werken, maar tot onze verbazing wil Alkemade op de eigen weg doorgaan en claimen ze het stuk tot aan de Nieuwe Weg.” Uit den Boogaard (Alkemade): “Wij dachten dat er een discussie zou ontstaan. Maar ze hoorden ons aan en gingen weer weg.” Volgens Molkenboer heeft het onderhoud zo kort geduurd dat de koffie nog niet eens op was.
Uit den Boogaard is niet van plan een compromis met de buren te sluiten. “Het is in het verleden veel te vaak gebeurd dat bestuurders zeiden: ιjij een beetje en ik ook nog een stukje᾿. Het is veel beter als bestuurders hun eigen plan presenteren. De burgers vragen om een heldere stellingname.” Wethouder Molkenboer van Leiderdorp noemt het ιverbijsterend᾿ dat Alkemade zo'n houding inneemt. “Dat je in een tijd van herindeling zo'n standpunt inneemt zonder met elkaar van gedachten te wisselen, is niet te geloven.”
Leiderdorp heeft gistermiddag nog een brief verstuurd aan gedeputeerde staten van de provincie, met het verzoek om Leiderdorp een eigen vertegenwoordiger te geven in de commissie aanpassingsinrichting Ade, kortweg Api Ade. Deze commissie maakt een plan voor de herinrichting van het Adegebied (tussen Hoogmade, Oud Ade en Leiderdorp) dat doorsneden wordt door de hogesnelheidslijn en de verbrede A4. “Uit den Boogaard vertegenwoordigt ons in die commissie, maar dat kan niet meer nu we weten hoe ze erover denken”, zegt Molkenboer. Het kan Uit den Boogaard weinig schelen. “Dit hebben ze niet gemeld tijdens het gesprek, maar het is prima. Als je als gemeente vindt dat je ergens niet goed vertegenwoordigd wordt, moet je er bij komen zitten.”
Inwoners van Warmond kunnen vragen over de voor- en nadelen van fusie met Voorhout en Sassenheim afvuren op de fractievoorzitters van de vier partijen in de Warmondse gemeenteraad. De discussie moet burgers helpen een standpunt te bepalen, voordat zij zich een maand later in een referendum uitspreken voor of tegen de fusie van Warmond met Voorhout en Sassenheim. De fractievoorzitters laten weten dat zij niet van plan zijn om hun standpunten tijdens deze avond te ιverkopen᾿. “Het vergaren van informatie door de burgers is de doelstelling van deze avond”, zo laten zij weten. Het referendum over de herindeling vindt plaats op 21 januari volgend jaar. Alle Warmonders van zestien jaar en ouder mogen dan voor of tegen de herindeling met de twee nabijgelegen gemeenten stemmen. De discussie op 22 december vindt plaats in Het Trefpunt en vangt aan om 20.00 uur.
Annexatie van het Leiderdorpse grondgebied heeft hij al geopperd in een gesprek met de buren. “In een onderlinge discussie roep je wel eens zoiets.” Maar het blijft volgens Meerburg bij een wens. De provincie is bezig met de herindeling van Warmond, en niet met een grenscorrectie van Leiderdorp, aldus Meerburg. “Pas als de provincie ook de bestaande grenzen wil veranderen, wordt het interessant.”
De strijd rond de Warmondse weilanden aan de oostzijde van de Kagerplassen barst los, omdat de provincie eind dit jaar wil weten wat de wensen van de buurgemeenten zijn. Warmond wordt samengevoegd met Sassenheim en Voorhout, en verliest daarbij misschien de ιoverzeese gebiedsdelen᾿ omdat de bewoners van die polders niet vaak in Warmond komen. Het leek er lange tijd op dat de Sweilandpolder naar Alkemade, en de Boterhuispolder naar Leiderdorp zou gaan. Nu blijkt dat Alkemade meer wensen heeft.
Burgemeester Meerburg: “Je gaat uit van een logica. Het is landelijk gebied, en Alkemade is al landelijk. Wij hebben er daarom geen enkel bezwaar tegen als het gebied bij ons komt. Als je naar de karakteristieke eigenschappen kijkt, en naar de oriëntatie van de bewoners, dan is dat logisch.” Bovendien gaven de bewoners van het Warmondse deel van de Boterhuispolder onlangs via een buurtenquête aan dat ze in de toekomst liever in de gemeente Alkemade wonen dan in de gemeente Leiderdorp. Ze zijn bang dat Leiderdorp de groene polder op den duur wil bebouwen.
Meerburg denkt dat hij tamelijk sterk staat. Leiderdorp vindt het logisch om de hele Boterhuispolder onder zijn hoede te krijgen, omdat brandweer en politie uit Leiderdorp het Warmondse gebied nu al in de gaten houden. Meerburg: “Dat gaat binnenkort toch veranderen over grenzen heen. Ik denk dat zoiets niet van doorslaggevende betekenis is.”
Volgens de Leiderdorpse wethouder Molkenboer zit Alkemade op de verkeerde weg en wint de gemeente de provincie nooit voor dit standpunt. “Ik voel bij Alkemade steeds meer bovenkomen dat ze wel willen halen, maar niet betalen.” Molkenboer wil in de Boterhuispolder een landschapspark inrichten, als overgang van stad naar platteland. “Ik vraag me af of Alkemade die plannen overneemt als ze het gebied willen hebben. Ik merk dat, als iets geld kost, ze naar de buren kijken.” Molkenboer geeft als voorbeeld dat Leiderdorp wel wil investeren in een recreatiepark in het Alkemadese Ghoybos, maar dat Alkemade geen geld overheeft voor het landschapspark van Leiderdorp. De visie van Leiderdorp valt beter in de smaak bij de provincie, voorspelt Molkenboer. “Wij hebben goed door wat de provincie wil. Die wil discussiëren op basis van inhoud.”
Woestijnbraamsluiper. Oorlogszuchtiger kan het nauwelijks klinken. Het woord roept associaties op met gebieden waar het uiterst onveilig is. Irak, Soedan en meer van dergelijke oorden waarvoor het ministerie van buitenlandse zaken een negatief reisadvies heeft gegeven. Waar plotseling iemand in je nek springt of gewoon meteen een mes in je rug steekt na je ongemerkt te hebben beslopen.
Janneke Dijke
Ook besloot de gemeenteraad gisteravond dat de inwoners die dag een enquête over de kwestie mogen invullen. De gemeente behoudt zich wel het recht voor de uitslag van het referendum naast zich neer te leggen. “Als de opkomst honderd procent is en tachtig procent is tegen herindeling, heb je als gemeenteraad veel uit te leggen als je je daar niets van aantrekt”, zei VVD-fractieleider Van der Steur ter verduidelijking. “Maar als slechts de helft komt opdagen en de uitkomst is fifty-fifty, is dat een ander verhaal.” De gemeenteraad van Warmond besloot een krant uit te brengen waarin alle politieke partijen hun standpunt over de herindeling naar voren brengen. Deze ιnieuwsbrief᾿ wordt gelijktijdig verzonden met de oproepkaart, zo'n veertien dagen voor het referendum. In de enquête, die ook op 21 januari wordt gehouden, komen behalve vragen over de herindeling met Sassenheim en Warmond ook enkele vragen over de grenswijziging bij het Warmondse Lage Land, de polders aan de oostkant van de Kagerplassen die eventueel bij Leiderdorp of Alkemade worden gevoegd. Bewoners van dit gebied gaven eerder aan daarover iets te willen zeggen. Nu mag iedere Warmonder daar zijn mening over geven, al worden de enquêtes van de Lage-Landers en de andere Warmonders bij inname gescheiden om het beeld zuiver te houden. Ook in Voorhout wordt op 21 januari een referendum over de herindeling gehouden. Sassenheim ziet af van een volksraadpleging.
In de discussie rond de herindeling van Warmond, Voorhout en Sassenheim wil de provincie wel de gemeentegrenzen aan de oostkant van de plassen ter discussie stellen. Die discussie kan er eventueel in resulteren dat de Kaag – inclusief Kaageiland – in de toekomst in zijn geheel onder de nieuwe gemeente Teylingen valt. Maar het kan ook gebeuren dat bijvoorbeeld de hele oostkant van de plassen onder de gemeente Alkemade wordt geschoven, of dat de gemeentegrenzen onveranderd blijven.
Ze willen niet alleen dat in januari 2006 de fusiegemeente van start gaat, maar vinden ook dat dan de Kagerplassen onder beheer van één gemeente moet komen. Welke dat is, is volgens provinciewoordvoerder Disco nog een open vraag. Het provinciebestuur wil hierover in april 2004 een besluit nemen. Momenteel valt het grootste deel van de Kagerplassen onder Warmond, en is Alkemade een goede tweede. De Alkemadese gemeentesecretaris Wassenaar is niet verbaasd over het standpunt van GS, “Op het gebied liggen verschillende claims. Wij zijn van mening dat de polders aan deze kant van de Kagerplassen het best bij ons passen. Ook bij de bewoners ligt een zware claim om als er een herindeling komt bij Alkemade te worden gevoegd.”. Dat er van de andere kant vanuit Warmond een claim ligt op Kaageiland, vindt de gemeentesecretaris niet zo raar. “Zij zeggen: willen we als recreatiegebied iets betekenen, dan is het belangrijk dat we alle oevers in ons beheer hebben. Dat is een legitiem standpunt.” Burgemeester Vosjan van Warmond laat weten nu niet met de krant te willen praten.
Het herindelingontwerp ligt de komende acht weken ter inzage, waarna de gemeenten en hun inwoners drie maanden de tijd krijgen voor een officiële reactie. Warmond en Sassenheim kiezen daarbij voor een enquete onder hun inwoners, Voorhout voor een referendum.
De Sassenheimse raad besloot gisteren in navolging van Warmond te kiezen voor een enquête over de herindeling in plaats een referendum. “Bij een referendum moet iets te kiezen zijn en dat is er in dit geval niet“, was het eensluidende commentaar. Het onderzoek moet helderheid verschaffen over wat de Sassenheimers willen. Een fusie met de buurdorpen, aansturen op een verregaande samenwerking met de betrokken gemeenten of alles bij het oude laten.
Het gemeentebestuur zal het overigens niet alleen houden bij een enquete. Er zal, zo werd gisteravond door alle partijen gesteld, een waar informatie-offensief ontketend worden met de bedoeling een discussie tussen het gemeentebestuur en de bevolking op gang te brengen. En daar moet haast mee gemaakt worden, liet burgemeester Waal resoluut weten. Hij had gistermiddag een nieuw Herindelingsontwerp van de Provincie ontvangen. Gedeputeerde Staten stellen dat door de fusie een “bestuurskrachtige, toekomstgerichte gemeente ontstaat die voldoende in staat zal zijn de lokale, bovenlokale en regionale opgaven en vraagstukken adequaat voor de langere termijn aan te pakken.” Bovendien hebben de drie gemeenten sociaal-economisch en maatschappelijk een sterke samenhang, aldus GS.
De Sassenheimse politiek benadrukte gisteravond nog eens niet te zitten wachten op een samenvoeging met Warmond en Voorhout. De teneur was eigenlijk dat men vond dat er weinig draagvlak is voor de fusie, die alleen maar plaats zou moeten vinden om het ιprobleem Warmond᾿ de wereld uit te helpen, zoals Van Dijk (VVD) formuleerde. Ook vonden de partijen het spijtig dat het tot een herindeling moet komen terwijl er absoluut niets mis is met de bestuurskracht van Voorhout en Sassenheim. Volgens burgemeester Waal is het echter, zeker omdat Katwijk Rijnsburg en Valkenburg de krachten gaan bundelen, niet wenselijk dat Warmond, Sassenheim en Voorhout apart verder gaan. “Als we met een argumentatie willen komen die indruk maakt op Den Haag dan moeten we met een onderbouwd verhaal komen”, stelde Waal, “maar daarvoor moeten we eerst weten wat de burgers willen, om daarna ons standpunt te bepalen. En daar zullen we hard aan gaan werken.”. De provincie wil ook dat bij de herindeling gelijk de Kagerplassen worden meegenomen. Die vallen nu onder de gemeenten Warmond, Leiderdorp en Alkemade. Warmond beheert nu het overgrote deel van de plassen, op afstand gevolgd door Alkemade dat het Kaageiland en het water aan de oostkant daarvan tot zijn grondgebied mag rekenen. Leiderdorp bezit slechts een klein stukje van de plassen. Vanaf 2006 moet één gemeente de Kagerplassen bestieren, vindt de provincie. Welke gemeente dat wordt, is volgens woordvoerder J. Disco voor de provincie een open vraag. Maar hij merkt wel op dat bij de beoogde herindeling Warmond deel gaat uitmaken van een grote, bestuurskrachtige gemeente.
Gedeputeerde staten van Zuid-Holland namen het initiatief om de Rijnstreekgemeenten uit te nodigen. GS willen dat de gemeenten toewerken naar een degelijke bestuurlijke inrichting voor ten minste de komende tien à vijftien jaar. De nieuwe inrichting zou er per 2006 moeten zijn.
Rijnwoude zit in ieder geval niet te wachten op een herindeling. “Als Zoeterwoude, Jacobswoude en Alkemade zelfstandig kunnen blijven, kunnen wij dat zeker met 19.000 inwoners”, aldus waarnemend burgemeester Westra. Toch willen B en W ook niet het risico lopen dat andere regiogemeenten in de toekomst voor elkaar kiezen en Rijnwoude als een muurbloempje aan de kant blijft staan. “Als de regio in beweging is, willen we meebewegen”, aldus Westra. “Als we niet aan fusie ontkomen, is die met Boskoop en Zoeterwoude een minimumvariant. We willen geen risico lopen dat er vijftien jaar later weer een fusie moet volgen.”.
De gemeente Zoeterwoude heeft hetzelfde ingebracht als op 23 september, toen de gemeenten uit de Leidse regio bij GS op bezoek kwamen. “Wij gaan voor behoud van zelfstandigheid”, aldus wethouder Van der Kooi. De gemeentebesturen van Alkemade en Jacobswoude hebben al uitgesproken om nauwer te gaan samenwerken en sluiten daarbij de mogelijkheid van een fusie niet uit. Een door GS geopperde variant waarbij naast Alkemade en Jacobswoude ook nog Rijnwoude en Zoeterwoude onder één bestuur komen, wijzen zij af. “Vanuit Alkemade en Jacobswoude gezien is dat niet logisch”, aldus wethouder Reijnders.
De gemeenten Ter Aar, Liemeer en Nieuwkoop laten hun standpunten afhangen van de vergadering van de gezamenlijke raden op 24 november. Bekend is dat de colleges van de drie gemeenten wel met elkaar verder willen. Als het aan de Alphense burgemeester Schoof ligt, wordt de Rijnstreek opgedeeld in een paar grote gemeenten. “Sterke gemeenten in een sterke regio”, is het adagium van Schoof, die daarbij niet direct uit is op het inpikken van buurgemeenten. Maar wie zich bij Alphen aan wil sluiten, is wat hem betreft wel welkom. Overigens vindt Schoof de Rijnstreek een te kleine regio. Samenwerking op niveau Hollands Midden ligt volgens hem meer voor de hand. “We hebben zowel in de Leidse als in de Goudse regio relaties liggen.“
Leiden kan zijn verlies incasseren. De stad moet het in de toekomst doen zonder uitbreiding van haar grondgebied. En de stad krijgt er bij de oplossing van haar problemen nog eens de bemoeienis van de provincie bij. Curatele mag het niet heten, maar de samenwerking die de provincie opdringt, kan voor Leiden onmogelijk een ideale uitkomst worden genoemd.
De beslissing van de provincie Zuid-Holland over herschikking van de grenzen in deze regio komt niet alleen laat, maar is ook betwistbaar. Vrijwillige samenwerking tussen de (arme) centrumgemeente en haar (rijkere) buren voor het oplossen van bovenlokale problemen is voor Leiden zoveel als bedelen met de pet in de hand.
De beslissing van de provincie is voornamelijk een pragmatische. In het provinciehuis is lang een slag geleverd tussen voor- en tegenstanders van herindeling. Met de verschuiving van het politieke tij contra herindeling in de landspolitiek konden CDA en VVD ook provinciaal hun gelijk halen. De constructie om de provincie een regie-rol te geven, is vervolgens eerder een oplossing voor de tanende betekenis van de provincie dan een remedie voor de problemen in de regio.
Leiden heeft de gekozen oplossing in zekere zin ook over zichzelf afgeroepen. De gemeente investeerde de afgelopen decennia niet in een goede verhouding met haar buurgemeenten. Pas na een vernietigend rapport over het functioneren van het gemeentelijk bestuur in Leiden, wijzigde Leiden voorzichtig zijn hegemonistische houding. Van de bestuurders in Leiden zal de komende tijd niet alleen wijsheid maar vooral veel tact worden gevraagd. Met of zonder regie van de provincie is dat nog de meest lastige opgave voor het stadsbestuur.
“Dat betekent echter niet dat wij de deur dichtgooien voor Lisse en Hillegom. Dat zou buitengewoon onverstandig zijn. Het is duidelijk dat we met elkaar moeten kijken welke logische verbanden er zijn”, aldus burgemeester Groen.
Volgens Groen ligt samenwerking met de andere gemeenten echter veel meer voor de hand. “Zowel economisch als demografisch gezien. Hillegom en Lisse zijn meer op het noorden gericht en agrarischer van karakter. Wij richten ons op Leiden en dat geldt ook voor de andere. Noordwijk en Noordwijkerhout vullen elkaar uitstekend aan wat betreft toerisme en congressen. We hebben dan ook positief gereageerd op de uitnodiging van Noordwijkerhout om met elkaar te gaan praten.”
De opmerking van gedeputeerde Norder dat hij een fusie van Noordwijk met Noordwijkerhout, Lisse en Hillegom niet uitsluit, neemt Groen voor kennisgeving aan. “Ik heb grote bewondering voor de manier waarop de fusie van Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg tot stand is gekomen. Dat is daar gebeurd op basis van een organische discussie. Mede daardoor is het draagvlak voor die fusie daar erg breed. Maar er is wel tien jaar over gedaan. Zo ver is Noordwijk nog lang niet.”
Voor de Lissese burgemeester Langelaar waren de provinciale mededelingen ιweinig nieuws onder de zon᾿. “Het zal voor de besprekingen die we al een tijdje met Hillegom en sinds kort ook met Noordwijkerhout voeren, geen verandering meebrengen. Wij gaan gewoon verder praten met zijn drieën en we nemen de opmerking over Noordwijk voor kennisgeving aan.”
Zij vindt het logisch dat de provincie Noordwijk wil betrekken bij de gesprekken die de Bollengemeentes voeren over samenwerking. “In alle variaties van clusters die in de loop der jaren genoemd zijn, bleef Noordwijk altijd als enige over. Dan is dit standpunt van GS een optelsom.”
Maar als het gaat om al of niet samenwerking met Noordwijk ligt de bal bij Noordwijkerhout, zegt Langelaar. “Noordwijkerhout kan dat het best bepalen, dat is als geen ander op de hoogte van de omliggende gemeentes. In het najaar maakt Noordwijkerhout duidelijk welke keuze het in dat traject maakt.”
Burgemeester Polman (Noordwijkerhout) is net als zijn Lissese collega niet verrast door de provincie. “De toekomst brengt voor Noordwijkerhout belangrijke taken die door de gemeente alleen niet kunnen worden uitgevoerd. Wij moeten het dus hebben van samenwerking met andere gemeentes en hebben onze blik niet alleen op het oosten maar ook op het zuiden gericht. Met andere woorden: Lisse, Hillegom én Noordwijk komen in aanmerking voor samenwerking. Met die verkenningen zijn we al een tijd aan de gang. De provincie zegt dus hetzelfde als wat wij zeggen.“
Lange tijd is gespeculeerd over gebiedsuitbreiding van de gemeente Leiden. GS wijzen dat nu resoluut van de hand. “Ik zou een fusie niet kunnen uitleggen aan burgers van Oegstgeest en Leiderdorp”, zegt gedeputeerde Marnix Norder. “Die gemeenten staan er qua bestuurskracht redelijk tot goed voor. Waarom zouden zij moeten fuseren om de problemen van Leiden op te lossen?” De provincie wil wel iets doen aan de zwakke bestuurskracht van Leiden. Een bestuurlijk overleg tussen Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest, Zoeterwoude, Voorschoten en de provincie moet de stad helpen om lokale en bovenlokale problemen op te lossen. “De situatie in Leiden en de grote opgaven in het gebied vragen om een stevige inzet van de provincie”, zegt Norder. “Samen met deze vijf gemeenten willen wij naar oplossingen zoeken.” Hoe de bestuurskracht van Leiden kan verbeteren door een regelmatig overleg, kon Norder gisteren niet exact aangeven. “We gaan het hebben over wat er aan schort in Leiden en de andere gemeenten, en wat je daar aan kunt doen.” Volgens Norder wordt Leiden met dit overleg niet onder curatele gesteld. “Dat vind ik sterk uitgedrukt en dat is onze bedoeling ook niet. Maar Leiden heeft grote problemen op bestuurlijk gebied en ook wij willen daarin verbetering zien.” Leiden reageert positief op het standpunt van GS. “We zijn verheugd dat de provincie de grootstedelijke problematiek van Leiden erkent”, zegt wethouder Hillebrand. “Fuseren met andere gemeenten is niet noodzakelijk. Als we gezamenlijk onze problemen kunnen oplossen, wat is dan de noodzaak van Leiden om groter te worden?” Burgemeester Zonnevylle van Leiderdorp is ook al tevreden. Hij ziet het standpunt van de provincie als een honorering van de ιconstante en constructieve inzet die Leiderdorp de afgelopen tijd heeft getoond bij overleg over allerlei regionale problemen en vraagstukken᾿. Zo ligt het ook in Oegstgeest. Burgemeester Timmers: “We zijn heel blij dat de gedeputeerde nu toegeeft dat Oegstgeest voldoende bestuurskracht heeft.”
Volgens gedeputeerde Marnix Norder is de fusie echter bittere noodzaak. “Warmond is te klein en bestuurlijk te zwak om alleen verder te gaan. Dan zouden belangrijke gemeentelijke diensten niet meer gegarandeerd kunnen worden. Er moet dus iets gebeuren.” Sassenheim en Voorhout zijn volgens Norder de logische fusiepartners voor Warmond. “Die drie gemeenten passen bij elkaar. Het zijn natuurlijke partners, doordat veel bewoners in de ene gemeente wonen, in de tweede werken en in de derde winkelen. Ik denk dat de burgers in die plaatsen dat ook wel aanvoelen. Het standpunt van GS dat de drie gemeenten moeten fuseren, is dinsdagmorgen telefonisch meegedeeld aan Voorhout door Norder. “Maar vrijdag heeft wethouder Van Riet nog met het provinciehuis gebeld en is ons verzekerd dat er nog geen standpunt was ingenomen. Bovendien stond er een afspraak met GS gepland voor 23 september waar een onderzoek naar de mogelijke gemeentelijke herindeling zou worden gepresenteerd. Daar mochten wij commentaar op geven. Dat onderzoek hebben wij niet gezien, we hebben geen commentaar kunnen geven maar we krijgen wel een voorlopig standpunt meegedeeld. Het is gewoon onfatsoenlijk”, aldus wethouder Van Steijn. Voorhout vindt de argumenten om te fuseren met Sassenheim en Warmond ιrammelen᾿. “Eerst zegt Norder vanmorgen dat er niks mis is met de bestuurskracht van Voorhout om vervolgens te melden dat we toch moeten fuseren met Warmond en Sassenheim. Want Warmond en Sassenheim zijn samen op de lange termijn niet bestuurskrachtig genoeg en dus moet Voorhout erbij. Ook zou deze fusie een ιnatuurlijke proces᾿ zijn. Maar Voorhouters zijn vooral gericht op Noordwijk en Sassenheim, helemaal niet op Warmond. Voorhout en Sassenheim zouden ook steeds meer aan elkaar groeien. Maar dat mag helemaal niet van de provincie. De open ruimte tussen Voorhout en Sassenheim is al jaren even groot en moet van de provincie zo blijven. We mochten zelfs geen fietspad aanleggen.” Sassenheim daarentegen toont zich tevreden over de herindeling. Norder maakte gisteren tevens bekend dat Noordwijk, Noordwijkerhout, Lisse en Hillegom meer moeten samenwerken. Verder wordt Leiden niet samengevoegd met omliggende gemeenten. De provincie gaat op 28 oktober met Alkemade, Jacobswoude, Zoeterwoude en andere gemeenten praten over de bestuurlijke toekomst van de Rijnstreek.
Buurgemeente Oegstgeest valt buiten de fusie en reageert zwaar teleurgesteld. Dat Warmond in de nabije toekomst wordt heringedeeld, is al langer duidelijk. Voorhout en Sassenheim werden daarbij regelmatig als logische fusiepartners genoemd. Maar dat Oegstgeest niet tot de nieuwe gemeente gaat behoren, is verrassend. Een fusie van de drie gemeenten en Oegstgeest werd tot nu toe gezien als meest waarschijnlijke scenario. Met name de gemeente Sassenheim heeft in het verleden echter laten weten de voorkeur te geven aan een herindeling zonder Oegstgeest.
Burgemeester Timmers van Oegstgeest reageert teleurgesteld op het nieuws. Haar gemeente wil het liefst samengaan met Warmond, eventueel aangevuld met andere gemeenten. “Ik weet niks van een beslissing”, zegt Timmers. “Maar als dit waar is, ben ik zwaar teleurgesteld. Wat moet er nu met Oegstgeest gebeuren? Opgaan in Leiden?” Ook de colleges van Voorhout en Sassenheim zeggen van de provincie nog niets gehoord te hebben over het besluit. Voorhout blijft zich uitspreken tegen herindeling; de gemeente wil zelfstandig blijven. Loco-burgemeester Van Steijn: “Als het zo is, vinden wij dit een slechte zaak.” Burgemeester Vosjan van Warmond sprak vrijdagochtend met commissaris van de koningin Franssen. Vosjan wil niet zeggen of Franssen haar al heeft ingelicht over de keuze van de provincie voor Voorhout, Sassenheim en Warmond. “Ik kan dat niet bevestigen. Maar het is niet uitgesloten dat de provincie daar inderdaad voor zal kiezen.”
Gedeputeerde staten van de provincie Zuid-Holland maken op 23 september hun besluit over de herindeling bekend.
Over drie weken bespreken de twee gemeenteraden het voorstel in een gezamenlijke vergadering. De burgemeesters en wethouders stellen voor om de samenwerking de komende jaren steeds intensiever te maken. Op dit moment delen de twee gemeenten onder meer hun raadsgriffier. De planning is dat er in maart 2004 een projectplan op tafel moet liggen waarin het naar elkaar groeien van de twee buren nader wordt uitgewerkt. Vervolgens geven de gemeenten elkaar tot 2006 de tijd om de gezamenlijkheid zo veel mogelijk te vergroten.
Om de samenwerking ook in regionaal verband te vergemakkelijken, stapt Jacobswoude over van de Alphense regio (het ιRijnstreekberaad᾿), naar het samenwerkingsverband Leidse Regio (SLR). Alkemade maakt al sinds jaar en dag officieel deel uit van de Leidse regio. Begin 2006 moeten de twee gemeenten als het aan de gezamenlijke colleges ligt een definitieve keuze maken: bevalt de samenwerking zo goed dat het logisch is om te gaan werken aan een volledige fusie, of is het toch beter om allebei zelfstandig door te gaan.
Terug naar het overzicht van de gemeentelijke herindelingen.