Staatsblad 373 (2021): Wet van 14 juli 2021 tot samenvoeging van de gemeenten Landerd en Uden

De gemeenten Landerd en Uden worden opgeheven. De nieuwe gemeente Maashorst wordt ingesteld, bestaande uit het grondgebied van de op te heffen gemeenten Landerd en Uden.

Bij de behandeling in de Tweede Kamer op 11-2-2021 en op 25-2-2021 zijn hierop amendementen ingediend:
Amendement 35619-7 (op 11-2-2021 ingediend en twee dagen voor de naar 25-2-2021 uitgestelde stemming weer ingetrokken)

en een Amendement 35619-12 (op 25-2-2021 aangenomen vervangend amendement)

Drie gemeenten Uden, Landerd en Bernheze hebben medio juni 2015 bekend gemaakt te willen fuseren, althans volgens de colleges van B&W van Uden en Landerd. De raad van Uden kwam op 9-7-2015 bijeen om hierover een besluit te nemen. Aanvankelijk was ook gedacht om ook de gemeente Boekel bij de herindeling te betrekken (Boekel wenst tot minstens 2020 zelfstandig te blijven) en misschien ook de gemeente Oss, maar dat standpunt is nu verlaten. De raad van Landerd heeft op 9-7-2015 laten weten dat pas in november 2015 een besluit kan worden genomen over herindeling: samengaan met Uden en met (een deel van) Bernheze. Er zou voor de inwoners van Landerd eerst een referendum over diverse herindelingsvarianten worden georganiseerd; over die mogelijkheid neemt de raad op 10-12-2015 een besluit. Met de herindelingsplannen zijn in Landerd ook de bestuursproblemen gekomen: een wethouder (namens Vereniging Herindelen Landerd) is afgetreden, het college van B&W is gevallen en er is nu uitstel gekomen van het aanvankelijke besluit tot herindeling, in afwachting van een nieuw college.
Medio 2016 heeft Bernheze laten weten een zelfstandige gemeente te willen blijven, een standpunt dat door Gedeputeerde Staten wordt gesteund. Er komt dus geen nieuwe Maashorst-gemeente. De gemeente Landerd zoekt nu naar samengaan met een of beide van de overgebleven buurgemeenten: Oss en/of Uden. In november 2016 bleek de meerderheid van de gemeenteraad van Landerd geen fusiestappen te willen zetten en het dus aan de nieuwe raad (te beëdigen na de reguliere gemeenteraadsverkiezingen in 2018) over te laten. Op 16-3-2017 bleek opnieuw dat een meerderheid van de raad geen verkennende stappen wil zetten als voorbereiding op een fusie met Uden.
Op 8-2-2018 zou de gemeenteraad van Landerd een besluit hebben genomen over een fusieplan met buurgemeente Uden, n.a.v. het uitgebrachte rapport van bureau Necker van Naem. Inmiddels is duidelijk dat de gemeente Landerd wenst te fuseren met de buurgemeente Uden; deze politieke opstelling speelt een rol in de formatiegesprekken voor een nieuw college van B&W na 21-3-2018. Op 8-11-2018 hebben beide gemeenteraden (van Landerd en van Uden) een principebesluit genomen over een samenvoeging tot een nieuwe gemeente Maashorst per 2022. Op 28-2-2019 hebben beide gemeenteraden ingestemd met het plan van aanpak. Op de (warme) zomerdag 24-6-2019 hebben de gemeenten Uden en Landerd een fusiefestival voor alle bewoners georganiseerd; het animo om deel te nemen aan die festivaldag was laag vanwege de hitte. Overigens hebben de ondernemersverenigingen in beide gemeenten kritiek op het fusievoornemen, omdat er geen visie aan ten grondslag zou liggen.
De verwachting is dat in oktober 2019 beide gemeenteraden het herindelingsontwerp zullen vaststellen. Als beoogde fusiedatum wordt 1-1-2022 genoemd.
Op 26-3-2020 zou de gemeenteraad van Landerd besluiten of er wel of geen referendum wordt georganiseerd: een actiegroep met de wens ‛Schaijk bij Oss’ pleit hiervoor (en pleit dus tegen dat Schaijk, nu in de gemeente Landerd, straks bij de buurgemeente Uden gaat horen).
De verspreiding van het coronavirus is de reden voor opschorting van raadsvergaderingen van de gemeente Landerd; de raad komt op 16-4-2020 bijeen om de herindeling te bespreken en een besluit te nemen over een referendum. Ook de raad van Uden heeft op 16-4-2020 in een videovergadering besloten tot fusie met Landerd, waarbij alleen de SP-fractie tegenstemde (mede omdat er geen referendum is geweest, waar de inwoners zich hadden kunnen uitspreken voor of tegen een fusie met Landerd). Op 20-4-2020 hebben beide burgemeesters het positieve herindelingsadvies aangeboden aan het provinciebestuur. Op 13-5-2020 heeft Gedeputeerde Staten de minister van Binnenlandse Zaken verzocht het herindelingsadvies snel te behandelen. De ministerraad heeft op 18-9-2020 op voorstel van minister Ollongren van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ingestemd met een herindelingsvoorstel voor samenvoeging van Landerd en Uden per 1-1-2022 tot de nieuwe gemeente Maashorst. De Raad van State heeft op 4-11-2020 over dit wetsvoorstel een positief geadviseerd, zodat het wetsvoorstel naar de Tweee Kamer is gezonden; de behandeling werd gepland voor 11-2-2021. De hoorzitting over deze herindeling, die georganiseerd was de Tweede-Kamercommissie en gepland stond voor van 16-12-2020, heeft wegens coronalockdown niet kunnen plaatsvinden. Dit wetsvoorstel is op 14-1-2021 (daags voor de val van de regering Rutte-III) aangemeld voor plenaire behandeling.

Kamerstuk 35619:
Wetsvoorstel tot samenvoeging van de Noordbrabantse gemeenten Landerd en Uden:

De Tweede Kamer heeft op 11-2-2021 (op de laatste dag voor het verkiezingsreces) in een plenair debat (dus niet in commissie van Binnenlandse Zaken) over dit wetsvoorstel vergaderd. De stemming is uitgesteld omdat er een Amendement (nr. 35619-7) op dit wetsvoorstel is ingediend; ook de stemming over dit amendement is uitgesteld, tot 25-2-2021, omdat een gedetailleerde kaart van Schaijk ontbrak. Als het amendement wordt aangenomen, zal een deel van het grondgebied van de op te heffen gemeente Landerd (namelijk het dorp Schaijk) worden toegevoegd aan de gemeente Oss. De samenvoeging van Landerd en Uden zal dan omgezet worden van een samenvoeging van twee gemeenten Landerd en Uden in een herindeling van drie gemeenten Landerd, Uden en Oss.
De gemeente Landerd heeft op 16-2-2021 een ingelaste raadsvergadering gehouden over dit amendement van Harry van der Molen (CDA) en mevr. Nevin Özütok (GroenLinks). Met name trok burgemeester Bakermans van Landerd in de extra raadsvergadering van 17-2-2021 fel van leer tegen het ingebrachte amendement, dat de fusieproces tussen Landerd en Uden zou doorkruisen. Op 18-2-2021 heeft overleg plaatsgevonden tussen de twee burgemeesters, gedeputeerde Van Pinxteren en beide indieners van het amendement. Dat amendement 35619-7 werd ingetrokken bij de verdere behandeling van dit wetsontwerp op 25-2-2021. De Tweede Kamer heeft op die datum het wetsvoorstel aangenomen en daarbij ook een nieuw amendement 35619-12, dat bepaalt dat binnen twee of drie (?) jaar een evaluatie moet komen over het functioneren van de nieuwe gemeente Maashorst met daarbij bijzondere aandacht voor het draagvlak in de kernen Schaijk en Reek. Op 18-5-2021 bepaalt de fracties in de Eerste Kamer op welke manier zij het wetsvoorstel gaan behandelen om Uden en Landerd samen te voegen. Hierbij speelt mee dat afgesproken was dat evaluatie na 3 jaar moet duidelijk maken dat Schaijk en Reek door grenswijziging naar de gemeente Oss zullen overgaan. Zie de agenda van die commissievergadering. Op 18-5-2021 vergaderde de Commissie Binnenlandse Zaken van de Eerste Kamer hierover; zie de agenda van die commissievergadering. Genoemde commissie heeft op 7-5-2021 de Memorie van Antwoord ontvangen en levert op 1-6-2021 inbreng voor het verslag. Op 6-7-2021 heeft de Eerste Kamer in plenaire zitting het wetsvoorstel (kamerstuk 35619) behandeld (nadat de aanvullende vragen van de Commissie tijdig voor 25 juni waren beantwoord) en op 13-7-2021 in ruime meerderheid ingestemd met het wetsvoorstel. PVV, Forum voor Democratie en de fractie Nanninga stemden tegen het wetsvoorstel. De motie-Van Hattem c.s. over een volksraadpleging onder de inwoners van de kernen Schaijk en Reek en de motie-Van Hattem c.s. over een referendum inzake de samenvoeging van Landerd en Uden werden verworpen, want slechts Fractie-Nanninga, FVD, Fractie-Otten, 50Plus en de PVV hebben voor deze motie gestemd.

Voor zover bij Metatopos bekend, zijn er nog geen stappen gezet voor een mogelijke grenswijziging van Schaijk en Reek tussen de gemeente Maashorst en de gemeente Oss. Adviesbureau Berenschot heeft de opdracht gekregen om binnen drie jaar een evaluatie van het functioneren door de nieuwe fusiegemeente uit te voeren. Er wordt met extra aandacht gekeken naar Schaijk en Reek, waar de inwoners een voorkeur hadden voor grenswijziging met de gemeente Oss, zodat deze twee kernen naar buurgemeente Oss zouden overgaan.
In oktober 2024 werd bekend dat onderzoeksbureau Berenschot heeft geconcludeerd dat de fusie van Uden en Landerd goed heeft uitgepakt en dat de kernen Schaijk en Reek dan ook niet van buurgemeente Oss hoeven deel te gaan uitmaken. Voor details, zie dtv-nieuws. Overigens is het Burgercomité het niet eens met genoemde conclusie en heeft zijn zorgen circa 11-11-2024 schriftelijk overgebracht aan de minister van Binnenlandse Zaken, Judith Uitermark (NSC).