Staatsblad 284 (2018): Wet van 11 juli 2018 tot samenvoeging van de gemeenten Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland en Nieuwkruisland

Het door het provinciebestuur vastgestelde herindelingsvoorstel is op 8-9-2017 door de ministerraad doorgestuurd voor advies naar de Raad van State. Het herindelingswetsontwerp is als Kamerstuk 34831 op 21-11-2017 toegezonden aan de Tweede Kamer en aangenomen op 24 april 2018. Op 10 juli 2018 heeft de Eerste Kamer kort na 23.00 uur dit wetsontwerp aanvaard (stemming met zitten en opstaan).

Een Commissie van Wijzen van de provincie heeft in november 2011 geadviseerd een fusie van Dantumadiel, Dongeradeel en Ferwerderadiel te bewerkstelligen. Dit advies kan niet rekenen op steun van de inwoners van Dantumadiel, die vrezen dat de stad Dokkum (hoofdplaats van Dongeradeel) de voorzieningen zal krijgen in een te fuseren gemeente. Als ook buurgemeente Kollumerland em Nieuwkruisland bij zo'n fusie zou worden betrokken, zou dat in hun ogen een herindeling minder onaantrekkelijk maken.
Daarentegen heeft de gemeenteraad van Kollumerland en Nieuwkruisland medio december 2012 besloten om in te zetten op herindeling met buurgemeenten Dantumadiel, Dongeradeel en Ferwerderadiel, waarmee het advies van bureau Partners en Pröpper wordt omarmd. Dit is een nieuwe richting, want eind 2010 had de raad nog gekozen om te willen fuseren met de andere buurgemeente Achtkarspelen.
In Ferwerderadiel wordt op 29-5-2013 een referendum gehouden, om de bewoners te laten kiezen uit twee opties: samengaan met Leeuwarden of herindelen met Kollumerland en Nieuwkruisland, Dantumadiel en Dongeradeel. De gemeenteraad heeft aangekondigd in juni 2013 een besluit te nemen.

Eind augustus 2014 werd bekend dat de samenwerking van de drie bovengenoemde gemeenten, aangevuld met Kollumerland en Nieuwkruisland, naar een ambtelijke fusie per 2015 streven, en wel in de juridische vorm van een gemeenschappelijke regeling en dus niet een gemeentelijke fusie. Op 1-10-2014 hebben de vier gemeentebesturen een intentieovereenkomst gesloten om in 2015 zo'n ambtelijke fusie aan te gaan. Eventueel kan een evaluatie van die gemeenschappelijke regeling medio 2016 leiden tot nieuwe plannen om alsnog een gemeentelijke herindeling (per 2018) na te streven.
Op 9-12-2014 hebben de colleges van B&W van de vier gemeenten Dantumadiel, Dongeradeel, Kollumerland c.a. en Ferwerderadiel aan hun raadsleden laten weten dat een eventuele herindeling (lees: fusie) van hun gemeenten op zijn vroegst per 1-1-2019 kan plaatsvinden. Het provinciebestuur had erop gerekend dat een fusie uiterlijk in 2018 zijn beslag zou hebben gekregen.
In december 2015 werd duidelijk dat de uiteindelijk beoogde ambtelijke fusie per 1-1-2016 alsnog wordt uitgesteld, mogelijk tot 1-1-2017. De vier gemeenteraden zullen in de nabije toekomst (eind maart 2016?) alsnog een besluit gaan nemen of die ambtelijke fusie alsnog wordt omgezet in een gemeentelijke fusie, bv. per 1-1-2019. Van deze vier gemeenten heeft Dantumadiel zich uitgesproken voor zelfstandigheid, dus tegen herindeling. De gemeente Dantumadiel fuseert dus niet mee, maar heeft wel een ambtelijke fusie bewerkstelligd met de te fuseren drie gemeenten Dongeradeel, Kollumerland c.a. en Ferwerderadiel.

En zo is dan toch op 24-11-2016 een herindelingsontwerp vastgesteld door de drie gemeenten Dongeradeel, Ferwerderadiel en Kollumerland c.a. en dit ontwerp is per 1-12-2016 gedurende 2 maanden ter inzage, zodat eenieder een zienswijze op dit herindelingsplan kan indienen. Het uiteindelijke herindelingsadvies kan vanaf maart 2017 door de gemeenteraden worden vastgesteld. De stuurgroep Herindeling is tegelijkertijd bezig met het vinden van een nieuwe gemeentenaam: op 1-2-2017 is een top-3 van de favoriete naamvoorstellen bekend gemaakt, waarop de inwoners hun stem kunnen uitbrengen op 15-3-2017 als zij de gang naar het stemlokaal maken voor de Tweede Kamerverkiezingen. De keuze was uit: Dokkummerlân, Ie- en Lauwerslân en Noardeast-Fryslân; deze laatste kreeg op 15-3-2017 verreweg de meeste stemmen van de stemgerechtigde inwoners van deze drie gemeenten en dat werd ook de nieuwe gemeentenaam. Op 30-3-2017 zullen de drie gemeenteraden een besluit nemen over het herindelingsontwerp, dat dan de status van herindelingsadvies krijgt. Dat advies is vastgesteld en is toegezonden aan Gedeputeerde Staten. Het (positieve) advies plus zienswijze van het provinciebestuur wordt dan uiterlijk 1-7-2017 doorgestuurd naar de minister van Binnenlandse Zaken.